Kết nối độ cao chuẩn xác định từ đo cao thủy chuẩn truyền thống và từ đo cao GPS

Dựa trên nền tảng lý thuyết về chiều cao bình thường, tác giả chỉ ra sự cần thiết phải cung cấp cùng một ellipsoid bình thường để tính toán sự bất thường về chiều cao và chiều cao trắc địa trong việc cân bằng GPS và để nhận được trọng lực bình thường khi xác định độ cao thông thường dữ liệu. | T¹p chÝ C¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt 32(2), 188-192 6-2010 KÕt nèi ®é cao chuÈn x¸c ®Þnh tõ ®o cao thñy chuÈn truyÒn thèng vµ tõ ®o cao GPS Ph¹m Hoµng L©n i. §Æt vÊn ®Ò ý t−ëng vÒ ®é cao chuÈn ®−îc M. S. Mohodenski ®Ò xuÊt n¨m 1945 [5], sau ®ã ®−îc ph¸t triÓn thµnh c¬ së lý thuyÕt cho mét hÖ thèng ®é cao chÆt chÏ, hoµn chØnh ®−îc thõa nhËn réng r·i trong viÖc x©y dùng c¸c m¹ng l−íi ®é cao quèc gia ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi [9]. Vµo thêi kú ®Çu, nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû tr−íc cho ®Õn gÇn ®©y, ®é cao chuÈn ®−îc tÝnh ra trªn c¬ së ®o cao thñy chuÈn truyÒn thèng kÕt hîp víi viÖc sö dông sè liÖu träng lùc. Song tõ c¸ch ®©y kho¶ng 30 n¨m cïng víi sù ra ®êi cña hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu GPS NAVSTAR ®· xuÊt hiÖn mét kh¶ n¨ng míi cho viÖc x¸c ®Þnh ®é cao chuÈn, ®ã lµ ®o cao GPS [3]. KÕt qu¶ lµ ë nhiÒu quèc gia trong ®ã cã ViÖt Nam, bªn c¹nh c¸c ®iÓm mèc ®é cao thuéc c¸c l−íi thñy chuÈn c¸c cÊp h¹ng kh¸c nhau cßn cã c¸c ®iÓm cã ®é cao ®−îc x¸c ®Þnh tõ ®o cao GPS víi sè l−îng ngµy cµng nhiÒu, c¶ ë trªn ®Êt liÒn vµ trªn biÓn. ViÖc kÕt hîp sö dông kÕt qu¶ ®o cao nhËn ®−îc tõ hai c«ng nghÖ ®éc lËp nh− thÕ trë nªn vÊn ®Ò thêi sù cÊp b¸ch võa cã ý nghÜa lý thuyÕt, võa cã ý nghÜa thùc tiÔn cao. Trong bµi b¸o nµy chóng t«i ®Ò cËp ®Õn mét sè khÝa c¹nh kü thuËt chÝnh cña vÊn ®Ò kÕt nèi hai lo¹i sè liÖu ®é cao nãi trªn. b»ng hiÖu thÕ träng tr−êng thùc gi÷a mÆt ®¼ng thÕ thùc ®i qua ®iÓm xÐt M trªn mÆt ®Êt thùc (h×nh 1) vµ mÆt ®¼ng thÕ thùc ®i qua ®iÓm gèc ®é cao O (®−îc coi lµ mÆt geoid), tøc lµ theo biÓu thøc [9] : M γ hM = Víi b¶n chÊt lµ ®o¹n ph¸p tuyÕn víi mÆt ellipsoid chuÈn tÝnh tõ mÆt nµy lªn tíi mÆt teluroid, trong ph−¬ng ph¸p sö dông kÕt qu¶ ®o cao thñy chuÈn truyÒn thèng, ®é cao chuÈn ®−îc tÝnh th«ng qua hiÖu thÕ träng tr−êng chuÈn gi÷a ®iÓm N n»m trªn mÆt teluroid vµ mÆt ellipsoid chuÈn, ®−îc thay thÕ 188 γ mM = Wo − WM γ mM = ∫ gdh (1) o γ mM §o¹n ph¸p tuyÕn MMo gi÷a ®iÓm xÐt M vµ h×nh chiÕu Mo cña nã trªn ellipsoid chuÈn ®−îc gäi lµ ®é cao tr¾c ®Þa cña M. Ta .