Đặc điểm đứt gãy hoạt động và tai biến nứt đất dọc đường Hồ Chí Minh, đoạn từ Tây Giang đến Phước Sơn (tỉnh Quảng Ngãi)

Trong bối cảnh địa động lực học gần đây với nén dưới lòng đất, một số lỗi hoạt động như A Den - Á Nghĩa, Phước Xuân - Tam Kỳ, Sông Bung - Trà Bông, Sông Po Ko, Sông Côn, . đã gây ra thiệt hại trên tuyến đường và đất bẻ khóa nguy hiểm tại ngã tư với tuyến đường Hồ Chí Minh. | T¹p chÝ C¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt 32(3), 193-199 9-2010 §ÆC §IÓM §øT GÉY HO¹T §éNG Vµ TAI BIÕN NøT §ÊT DäC §¦êNG Hå CHÝ MINH, §O¹N Tõ T¢Y GIANG §ÕN PH¦íC S¥N (TØNH QU¶NG NAM) Ph¹m V¨n Hïng I. Më ®Çu §−êng Hå ChÝ Minh (§HCM), ®o¹n tõ T©y Giang ®Õn Ph−íc S¬n n»m ë phÝa t©y tØnh Qu¶ng Nam (h×nh 1) trªn r×a phÝa b¾c ®Þa khèi Kon Tum, n¬i cã cÊu tróc kiÕn t¹o phøc t¹p ; ho¹t ®éng T©n kiÕn t¹o vµ kiÕn t¹o hiÖn ®¹i diÔn ra kh¸ tÝch cùc, ®Æc biÖt ho¹t ®éng cña c¸c ®øt gÉy kiÕn t¹o [2, 3, 5]. Trong thêi gian gÇn ®©y, däc §HCM, ®o¹n tõ T©y Giang ®Õn Ph−íc S¬n xuÊt hiÖn nhiÒu ®iÓm nøt ®Êt ph¸ hñy nÒn ®−êng, cã ®o¹n dµi tõ vµi chôc mÐt ®Õn tr¨m mÐt, ph¸ hñy c¶ ®o¹n ®−êng g©y ¸ch t¾c giao th«ng nghiªm träng vµ tèn kÐm tiÒn cña kh«i phôc. Do vËy, viÖc nghiªn cøu lµm s¸ng tá nguyªn nh©n, khoanh vïng c¶nh b¸o nguy c¬ nøt ®Êt däc tuyÕn §HCM, ®o¹n tõ T©y Giang ®Õn Ph−íc S¬n lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt, cã ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn. Trong bµi b¸o nµy, t¸c gi¶ ®· ph©n tÝch tæng hîp c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu míi nhÊt vÒ hiÖn tr¹ng, b−íc H×nh 1. S¬ ®å ®øt gÉy ho¹t ®éng khu vùc §−êng Hå ChÝ Minh, ®o¹n T©y Giang-Ph−íc S¬n 193 Däc theo tuyÕn §HCM, ®o¹n tõ T©y Giang ®Õn Ph−íc S¬n, hiÖn t−îng nøt ®Êt ®· xÈy ra ë nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau c¶ vÒ quy m« còng nh− c¬ chÕ ph¸t sinh (h×nh 1). Trong ®ã, ®iÓn h×nh lµ ë A TÐp (huyÖn T©y Giang), Ma Cooih (huyÖn §«ng Giang), ®Ìo S«ng Bung (huyÖn Nam Giang), Ph−íc Xu©n vµ ®Ìo Lß Xo (huyÖn Ph−íc S¬n). D−íi ®©y m« t¶ mét sè ®iÓm ®iÓn h×nh. (¶nh 1A, 1C). C¸c khe nøt phô lµ khe nøt t¸ch gi·n, cã ph−¬ng ¸ kinh tuyÕn, dµi 20 - 30 cm. TËp hîp c¸c khe nøt chÝnh vµ phô t¹o nªn kiÓu h×nh hµi d¹ng "c¸nh gµ" ph¶n ¸nh tÝnh chÊt tr−ît b»ng ph¶i thuËn cña khe nøt chÝnh ph−¬ng TB-§N. TËp hîp c¸c khe nøt c¾t s−ên nói vµ khèng chÕ khèi tr−ît lín dÞch chuyÓn xuèng phÝa d−íi theo h−íng dÞch chuyÓn ph¶i däc theo khe nøt chÝnh, lµm cho mÆt ®−êng bÞ sôt bËc, chªnh cao 15 - 20 cm (¶nh 1B, 1D). Qu¸ tr×nh nøt ®Êt kÌm theo tr−ît lë ®Êt ®· h×nh thµnh khèi tr−ît cã quy m« rÊt lín. .