Bài viết tập trung vào đánh giá hiện tại tình trạng, lý do chính cho sự hạn hán của đồng bằng sông Hồng và đề xuất một số giải pháp để ngăn ngừa và giảm hậu quả của hạn hán, tập trung vào các vấn đề như sau: Quản lý tổng hợp tài nguyên nước, kế hoạch khai thác tổng hợp, phân phối hợp lý và bảo vệ tài nguyên nước. | T¹p chÝ C¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt 32(3), 226-230 9-2010 H¹N H¸N ë VïNG §åNG B»NG S¤NG HåNG Vµ MéT Sè GI¶I PH¸P PHßNG CHèNG NGUYÔN THÞ KIM DUNG, §µO KIM L¦U I. Më §ÇU H¹n h¸n lµ mét lo¹i thiªn tai phæ biÕn ë ViÖt Nam ®øng thø ba sau b·o vµ lò. H¹n h¸n cã thÓ xÈy ra ë mäi n¬i, ¶nh h−ëng ®Õn ®êi sèng x· héi vµ g©y nhiÒu thiÖt h¹i vÒ d©n sinh, kinh tÕ vµ m«i tr−êng. H¹n h¸n do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau g©y nªn. Nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ do biÕn ®æi khÝ hËu toµn cÇu dÉn ®Õn ph©n bè m−a cùc ®oan, nhiÖt ®é trung b×nh t¨ng dÉn ®Õn bèc h¬i lín h¬n. Nguyªn nh©n chñ quan bao gåm sù suy gi¶m diÖn tÝch rõng, ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng thñy lîi thñy ®iÖn vµ c¸c c«ng tr×nh khai th¸c nguån n−íc trong l−u vùc, sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh sö dông n−íc phôc vô ®a môc tiªu ch−a chÆt chÏ, vµ c¸c c«ng cô dù b¸o ch−a ®ñ m¹nh. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, h¹n h¸n liªn tiÕp xÈy ra víi ph¹m vi, møc ®é ¶nh h−ëng ngµy cµng nghiªm träng h¬n. Bµi b¸o tËp trung ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña h¹n ®èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vïng ®ång b»ng s«ng Hång (§BSH), ph©n tÝch c¸c nguyªn nh©n chñ yÕu vµ ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p phßng chèng, gi¶m thiÓu vµ kh¾c phôc hËu qu¶ cña h¹n h¸n. II. S¥ L¦îC VÒ H¹N H¸N VïNG §åNG B»NG S¤NG HåNG Tõ n¨m 2003 trë l¹i ®©y h¹n h¸n ®· liªn tôc xÈy ra trªn diÖn réng ë §BSH. Sù biÕn ®æi cña khÝ hËu vµ qu¸ tr×nh vËn hµnh kh«ng hîp lý cña c¸c hå chøa dÉn ®Õn nguån n−íc c¸c s«ng h¹ l−u lu«n trong t×nh tr¹ng thiÕu n−íc. Trong khi ®ã nhu cÇu sö dông n−íc cho sinh ho¹t, c«ng nghiÖp, t−íi tiªu cña vïng §BSH vÉn kh«ng ngõng t¨ng lªn khiÕn nguån n−íc ngµy cµng c¹n kiÖt. N¨m 2003, do møc n−íc s«ng Hång, s«ng Th¸i B×nh xuèng thÊp, kho¶ng ha trong tæng sè ha lóa §«ng Xu©n ë §BSH bÞ h¹n nÆng. N¨m 2004, h¹n h¸n ®−îc ®¸nh gi¸ lµ khèc liÖt nhÊt trong 40 n¨m trë vÒ tr−íc, mÆc dï ®· ®−îc c¶nh b¸o vÒ vÊn ®Ò h¹n h¸n vµ triÓn khai 226 nhiÒu biÖn ph¸p kh¾c phôc nh−ng diÖn tÝch h¹n vô ®«ng xu©n vÉn lªn tíi ha, diÖn tÝch h¹n ë mét sè tØnh nghiªm träng nh− : B¾c Ninh ha, chiÕm 60
