Nội dung bài viết trình bày quá trình bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa biển đảo Việt Nam - thực trạng và một số vấn đề đang đặt ra. Mời các bạn tham khảo! | S 4 (49) - 2014 - L› lu n BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HÓA BIỂN ĐẢO VIỆT NAM - THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐANG ĐẶT RA GS. TSKH. V MINH GIANG* iển có diện tích bề mặt khoảng trên 360 triệu km2, chiếm 71% bề mặt địa cầu, 98% thủy quyển trái đất, tạo nên đặc trưng “xanh” của hành tinh của chúng ta. Biển là con đường vận chuyển phần lớn hàng hóa giữa các quốc gia và liên lục địa. Trong khi nguồn tài nguyên trên lục địa đã lâm vào tình trạng cạn kiệt thì khai thác tài nguyên biển mới chỉ là bắt đầu. Biển là mục tiêu hướng tới của hầu hết các quốc gia và cũng là nhân tố ẩn chứa nguy cơ xung đột và tranh chấp. Gắn với biển là hải đảo, những phần đất có vị trí đặc biệt quan trọng trong việc trấn giữ và khai thác biển. Từ xa xưa, con người đã tiếp xúc với biển và trong quá trình tương tác với biển và đảo vì mục đích tồn tại và phát triển đã sáng tạo ra vô vàn giá trị, gọi chung là văn hóa biển đảo. Ngày nay, văn hóa biển đảo đã trở thành một khái niệm thông dụng, diễn tả bằng một thuật ngữ quốc tế được thừa nhận rộng rãi là Marine and Island culture. Trên thế giới, cộng đồng khoa học quốc tế có hẳn một Tạp chí Văn hóa biển đảo (Journal of Marine and Island Cultures), do Nhà Xuất bản Elsevier ấn hành, với một Hội đồng Biên tập bao gồm các nhà khoa học của 15 nước1. Văn hóa biển đảo là một khái niệm rộng, hiểu đầy đủ còn bao gồm cả văn hóa các vùng duyên hải, nên đôi khi trong thuật ngữ còn được bổ sung thêm từ bờ biển để làm rõ khái niệm này (Marine, Coastal and Island culture). Với ý nghĩa văn hóa là tất cả những gì do con người sáng tạo ra, văn hóa biển đảo cũng có thể phân thành hai hợp phần: văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể. Về đại thể, văn hóa vật thể là những sáng tạo hiện hình dưới dạng B * H i đ ng Di s n văn hóa qu c gia thức vật chất, như các loại công cụ, phương tiện đi lại phục vụ khai thác biển và các sản vật chỉ có trên hải đảo và sinh hoạt hàng ngày của cư dân ven biển, hải đảo, là những công trình kiến trúc gắn với môi trường biển đảo Văn .
