Nghiên cứu này trình bày kết quả phân lập một số chủng vi khuẩn lam Nostoc từ đất trồng lúa, cây công nghiệp ở tỉnh Nghệ An và đánh giá sự sinh trưởng, khả năng cố định nitơ phân tử của chúng; hướng đến mục tiêu sản xuất sinh khối vi khuẩn lam Nostoc để làm phân đạm hữu cơ. | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 34, Số 4 (2018) 1-3 Phân lập một số chủng vi khuẩn lam Nostoc từ đất trồng tỉnh Nghệ An và đánh giá sự sinh trưởng, sự cố định nitrogen của chúng Nguyễn Đức Diện1,*, Nguyễn Lê Ái Vĩnh1, Nông Văn Hải2 Viện Công nghệ Hóa sinh và Môi trường, Trường Đại học Vinh, 182 Lê Duẩn, TP. Vinh, Việt Nam 2 Viện nghiên cứu hệ gen, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 18 Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam 1 Nhận ngày 12 tháng 9 năm 2018, Chấp nhận đăng ngày 01 tháng 10 năm 2018 Tóm tắt: Nostoc là một trong những nhóm vi khuẩn lam (Cyanobacteria) có cấu trúc dạng sợi, có tế bào dị hình, quang tự dưỡng, thường phân bố rộng rãi trong đất trồng. Nghiên cứu này trình bày kết quả phân lập một số chủng vi khuẩn lam Nostoc từ đất trồng lúa, cây công nghiệp ở tỉnh Nghệ An và đánh giá sự sinh trưởng, khả năng cố định nitơ phân tử của chúng; hướng đến mục tiêu sản xuất sinh khối vi khuẩn lam Nostoc để làm phân đạm hữu cơ. Kết quả đã phân lập thành công 5 chủng vi khuẩn lam Nostoc, bao gồm 3 chủng biểu hiện màu xanh lam (Nostoc calcicola HN9-1a, Nostoc linckia Cam-C1, Nostoc paludosum ĐT3-02) và 2 chủng biểu hiện màu nâu (Nostoc ellipsosporum NH2X7, Nostoc gelatinosum TT3-05) trong điều kiện ánh sáng trắng. Trong môi trường BG-11 và ánh sáng đèn neon, 3 chủng màu xanh lam sinh trưởng tốt hơn và đạt năng suất sinh khối khô (387 – 431 mg/L sau 21 ngày nuôi) cao hơn so với 2 chủng màu nâu (310 – 370 mg/L sau 21 ngày nuôi). Các chủng vi khuẩn lam Nostoc này đều có khả năng cố định nitrogen; đặc điểm này được nhận biết thông qua sự biểu hiện gen NifD và sự hình thành tế bào dị hình của chúng. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy chủng vi khuẩn lam không có tế bào dị hình Pseudanabaena dictyothalla QV3-11 phân lập từ đất trồng lúa tỉnh Nghệ An không có khả năng cố định nitrogen. Những chủng Nostoc có khả năng cố định nitrogen này có thể làm nguồn nguyên liệu để nghiên cứu theo hướng sản xuất phân bón sinh học. Từ khóa: Vi
