Bài viết này nhằm chia sẻ một số suy nghĩ và nhận thức của tôi quanh hai câu chuyện: (1) về nghiên cứu khoa học và công nghệ; và (2) về đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ. Tôi viết những điều này trong nhiều liên hệ với những kỷ niệm về thầy Tụy, trong sự thông cảm với các đồng nghiệp ở trong nước, và trong mong muốn thẳn thắn nhìn vào thực trạng của chúng ta để tìm cách tiến lên. | Nghĩ về nghiên cứu và giáo dục ở Việt Nam và Thầy Tụy Ba mươi năm trước khi là sinh viên hai năm cuối Khoa Toán-Lý trường Đại học Bách khoa Hà Nội, tôi được tham gia seminar Quy hoạch Toán học và loạt bài giảng về “Không gian véctơ tôpô” do thầy Tụy tổ chức ở đây. Từ khi ra trường đến nay tôi luôn được làm nghiên cứu và giảng dạy về Tin học trong những điều kiện rất tốt (tại Viện nghiên cứu Quốc gia về Tin học và Tự động hóa của Pháp INRIA, đại học Wisconsin-Madison ở Mỹ, và Viện Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Nhật Bản JAIST), thường xuyên tham dự những hội nghị quốc tế hàng đầu trong ngành, đến và làm việc ở nhiều đại học và viện nghiên cứu ở nhiều nước. Cũng ngần ấy năm tôi thường xuyên giảng dạy, làm seminar, hướng dẫn sinh viên sau đại học ở trong nước và liên tục tham gia các đề tài cấp nhà nước. Công việc và những điều kiện này cho phép tôi quan sát và suy nghĩ, so sánh chuyện giáo dục và nghiên cứu của xứ người và nước mình. Bài viết này nhằm chia sẻ một số suy nghĩ và nhận thức của tôi quanh hai câu chuyện: (1) về nghiên cứu khoa học và công nghệ; và (2) về đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ. Tôi viết những điều này trong nhiều liên hệ với những kỷ niệm về thầy Tụy, trong sự thông cảm với các đồng nghiệp ở trong nước, và trong mong muốn thẳn thắn nhìn vào thực trạng của chúng ta để tìm cách tiến lên. 1. Về nghiên cứu khoa học và công nghệ Có rất nhiều câu hỏi về chuyện nghiên cứu ở Việt Nam, chẳng hạn như: Thực trạng khoa học Việt Nam hiện nay thế nào? Tại sao ta như có quá nhiều người làm nghiên cứu nhưng kết quả có giá trị cao còn ít? Ta cần nghiên cứu khoa học hay cần cả nghiên cứu công nghệ? Ở một nước còn nghèo và chưa phát triển, nghiên cứu khoa học và công nghệ cần được đầu tư và đi theo đường nào? Những nội dung nào của nghiên cứu cần được ưu tiên? Lực lượng nghiên cứu của ta hiện nay thực chất mạnh yếu ra sao? Cách nào để nuôi dưỡng và xây dựng lực lượng này? Tôi sẽ luôn bắt đầu các câu chuyện bằng việc nêu lại các khái niệm cơ bản, rồi phân tích .
