Quan sát thực tế giao tiếp của người Việt, các tác giả thấy rất nhiều tình huống người nói lựa chọn hành động rào đón, và mục đích của hành động rào đón và các hình thức ngôn ngữ để thể hiện chúng khá là đa dạng. Ở bài viết này, các tác giả muốn đi sâu tìm hiểu về giá trị ngữ dụng của hành động rào đón để thấy rõ tầm quan trọng của hành động này từ thực tế giao tiếp và từ tác phẩm văn học. | TẠP CHÍ KHOA HỌC, ðại học Huế, Số 66, 2011 PHÂN TÍCH GIÁ TRỊ NGỮ DỤNG CỦA HÀNH ðỘNG RÀO ðÓN TRONG MỘT SỐ TÌNH HUỐNG HỘI THOẠI Lê Thị Thanh Xuân Trường ðại học Ngoại ngữ, ðại học Huế TÓM TẮT Từ bao ñời nay, trong cách giao tiếp hàng ngày, ñể tránh nói ra những ñiều không hay có thể làm phật lòng người nghe hay không phải tự chịu trách nhiệm trước những ñiều mình nói, ñồng thời thể hiện sự khiêm nhường, người ta không quên sử dụng cách nói lịch sự, là cách nói "rào trước ñón sau". Quan sát thực tế giao tiếp của người Việt, chúng tôi thấy rất nhiều tình huống người nói lựa chọn hành ñộng rào ñón, và mục ñích của hành ñộng rào ñón và các hình thức ngôn ngữ ñể thể hiện chúng khá là ña dạng. Ở bài viết này, chúng tôi muốn ñi sâu tìm hiểu về giá trị ngữ dụng của hành ñộng rào ñón ñể thấy rõ tầm quan trọng của hành ñộng này từ thực tế giao tiếp và từ tác phẩm văn học. 1. Mở ñầu Rào ñón (Hedges) là “nói có tính chất ngăn ngừa truớc sự hiểu lầm hay phản ứng về ñiều mình sắp nói”. Cũng theo ñịnh nghĩa của Nguyễn Như Ý trong cuốn ðại từ ñiển tiếng Việt thì rào ñón là “nói trước cho kín cạnh, tránh sơ hở”. Như chúng ta ñều biết, người Việt trong giao tiếp thường hay nói vòng, nói tránh, nói giảm, nói bóng gió, nói rào ñón với mục ñích chính là tránh làm mất thể diện người nghe. ðiều này có sự khác biệt so với lối văn hóa giao tiếp của người phương Tây (không thích nói bóng gió, rào trước ñón sau mà thích nói trực tiếp vào vấn ñề hơn). Ngoài ra, việc ñưa hình thức rào ñón vào trong quá trình giao tiếp của người Việt sẽ rất hay bởi “Yếu tố rào ñón ñược sử dụng ñể rào ñón cả nội dung thông tin và hiệu quả ngoài lời của phát ngôn. Yếu tố rào ñón khiến cho phát ngôn trở nên uyển chuyển hơn, liên tục hơn. Trong những trường hợp nhất ñịnh, yếu tố rào ñón ñược diễn tả bằng những từ ngữ có tính chất chuyên dụng trong phát ngôn”. Theo sự phân loại của Austin, rào ñón thuộc phạm trù hành ñộng ứng xử khu xử (behabitive). Vì vậy, rào ñón có liên quan mật thiết ñến phép lịch sự và việc .
