Được xem như là những chủ đề phổ quát, tái diễn nhiều lần trong kinh nghiệm của con người, nội dung của cổ mẫu trong những nền văn hóa khác nhau và thời điểm khác nhau sẽ được thể hiện theo những cách đa dạng nhưng vẫn còn phản ánh những kinh nghiệm cơ bản của con người trong những cơ tầng sâu kín nhất của tâm hồn. | HNUE JOURNAL OF SCIENCE Social Sciences, 2018, Volume 63, Issue 10, pp. 21-29 This paper is available online at DOI: CỔ MẪU ĐỊA NGỤC : TỪ FOLKLORE ĐẾN TRUYỆN TRUYỀN KÌ TRUNG ĐẠI VIỆT NAM Nguyễn Thị Kim Ngân Khoa Ngữ Văn, trường Đại học Sư Phạm Huế Tóm tắt. Được xem như là những chủ đề phổ quát, tái diễn nhiều lần trong kinh nghiệm của con người, nội dung của cổ mẫu trong những nền văn hóa khác nhau và thời điểm khác nhau sẽ được thể hiện theo những cách đa dạng nhưng vẫn còn phản ánh những kinh nghiệm cơ bản của con người trong những cơ tầng sâu kín nhất của tâm hồn. Với tính chất nguyên bản và cổ xưa, không ngạc nhiên khi lĩnh vực có thể tìm thấy một hệ thống cố mẫu phong phú và đầy đủ nhất chính là văn hóa dân gian và truyện kể truyền thống. Mặt khác, hệ thống cổ mẫu tiềm ẩn trong thần thoại, truyện kể dân gian hoàn toàn không bị giới hạn trong thời đại cổ xưa hay nền văn hóa dân gian. Chúng liên tục được tái sinh và tìm thấy trong các nền văn học về sau. Qua quá trình chuyển hóa của cổ mẫu Địa ngục từ folklore đến truyện truyền kì Việt Nam thời trung đại, chúng ta sẽ nắm bắt được chủ đề và lối tư duy vốn có nguyên mẫu từ folklore, đồng thời chỉ ra bằng phương cách nào đó các nhà văn qua các thời kì đã thích nghi với truyện kể truyền thống và dung hòa nó với các giá trị và nguyện vọng của nền văn hóa của chính họ. Từ khóa: Cổ mẫu, văn hóa dân gian, truyện truyền kì trung đại. 1. Mở đầu Cổ mẫu địa ngục là thành phần thiết yếu nằm trong chu trình vòng đời của người anh hùng trong truyện kể dân gian. Đó là chuyến đi ngược với ánh sáng, thoái triển và tiến sâu vào vùng đất của bóng tối. Trong lí thuyết phê bình huyền thoại, cuộc phiêu lưu này đại diện cho việc khắc phục những ham muốn vô thức, là hoạt động của sự tự tìm kiếm và cũng là một bước tiến quan trọng trong chuyến phiêu lưu của người anh hùng. Charlotte Spivack khi thảo luận với những người theo trường phái của Jung về vấn đề này đã nói rằng: “Bằng .
