Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu xây dựng các phương trình dự báo hạn mùa cho số đợt không khí lạnh trong các tháng mùa đông trên khu vực Bắc Bộ dựa trên cách tiếp cận dự báo hoàn hảo. Các nhân tố dự báo được lựa chọn là các chỉ số gió mùa mùa đông dựa trên nghiên cứu của Li Yueqing và Yang Song (2010). Các phương trình dự báo được xây dựng dựa trên phương pháp hồi qui tuyến tính đơn biến và đa biến trong đó sử dụng bộ số liệu từ 1992-2015 để làm tập số liệu phụ thuộc. | BÀI BÁO KHOA HỌC THỬ NGHIỆM DỰ BÁO HẠN MÙA SỐ ĐỢT KHÔNG KHÍ LẠNH TRONG CÁC THÁNG CHÍNH ĐÔNG DỰA TRÊN CÁCH TIẾP CẬN DỰ BÁO HOÀN HẢO Đinh Hữu Dương1, Võ Văn Hòa1 Tóm tắt: Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu xây dựng các phương trình dự báo hạn mùa cho số đợt không khí lạnh trong các tháng mùa đông trên khu vực Bắc Bộ dựa trên cách tiếp cận dự báo hoàn hảo. Các nhân tố dự báo được lựa chọn là các chỉ số gió mùa mùa đông dựa trên nghiên cứu của Li Yueqing và Yang Song (2010). Các phương trình dự báo được xây dựng dựa trên phương pháp hồi qui tuyến tính đơn biến và đa biến trong đó sử dụng bộ số liệu từ 1992-2015 để làm tập số liệu phụ thuộc. Kết quả đánh giá cho thấy phương trình dự báo đa biến cho kết quả dự báo tốt nhất. Phương trình dự báo này được sử dụng để thử nghiệm dự báo trong điều kiện nghiệp vụ dựa trên số liệu dự báo hạn mùa của ECMWF. Kết quả đánh giá cho các năm 2011-2016 cho thấy phương trình dự báo đã dự báo khá tốt tổng số đợt lạnh, đặc biệt là các dự báo thực hiện từ tháng 8. Từ khóa: Dự báo hạn mùa, không khí lạnh, chỉ số gió mùa mùa đông, dự báo hoàn hảo. Ban Biên tập nhận bài: 05/09/2018 54 Ngày phản biện xong: 15/10/2018 1. Mở đầu Hàng năm, Việt Nam chịu ảnh hưởng phổ biến từ 26 đến 28 đợt gió mùa đông bắc (GMĐB) và không khí lạnh tăng cường (KKLTC). Sự tác động của các đợt GMĐB và KKLTC gây ảnh hưởng rất lớn đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của cộng đồng dân cư, đặc biệt là tại các tỉnh miền núi phía Bắc. Mỗi đợt không khí lạnh xâm nhập xuống các tỉnh miền Bắc Việt Nam thường gây ra giảm nhiệt độ trung bình sau 24 giờ từ 3 đến 5oC, gây gió mạnh trên vịnh Bắc Bộ cấp 6, cấp 7, giật cấp 8, cấp 9 và thường kèm theo các hiện tượng thời tiết nguy hiểm khác như: mưa dông, mưa vừa mưa to trong các tháng đầu và cuối mùa đông. Điển hình là đợt rét đậm rét hại kéo dài từ ngày 22 - 27/1/2016, trong ba ngày 23-25/1, băng giá và tuyết rơi ở hầu khắp các đỉnh núi cao từ m trở lên ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, đây là đợt rét mạnh nhất trong 40 năm với
