Trong sử thi Ê đê, mối quan hệ giữa con người với con người trong gia đình và xã hội được thể hiện thông qua những hình ảnh liên quan đến động vật. Trong bài viết này, khảo sát 6 bộ sử thi (Anh em Klu Kla, Dăm Băng Mlan, Sum Lum, Hbia Mlin, Dăm Yi đi chặt đọt mây, Mdrong Dăm), chúng tôi nghiên cứu về cách người Ê đê sử dụng những hình ảnh động vật để thể hiện mối quan hệ giữa con người với con người trong sử thi. | HNUE JOURNAL OF SCIENCE Social Sciences, 2018, Volume 63, Issue 4, pp. 9-15 This paper is available online at DOI: MỐI QUAN HỆ GIỮA CON NGƯỜI VỚI CON NGƯỜI THÔNG QUA HÌNH ẢNH ĐỘNG VẬT (KHẢO SÁT TRÊN CỨ LIỆU SỬ THI Ê ĐÊ) Nguyễn Thị Quỳnh Thơ Khoa Sư phạm, Trường Đại học Tây Nguyên Tóm tắt. Trong sử thi Ê đê, mối quan hệ giữa con người với con người trong gia đình và xã hội được thể hiện thông qua những hình ảnh liên quan đến động vật. Trong bài viết này, khảo sát 6 bộ sử thi (Anh em Klu Kla, Dăm Băng Mlan, Sum Lum, Hbia Mlin, Dăm Yi đi chặt đọt mây, Mdrong Dăm), chúng tôi nghiên cứu về cách người Ê đê sử dụng những hình ảnh động vật để thể hiện mối quan hệ giữa con người với con người trong sử thi. Cụ thể là mối quan hệ trong sự phân công lao động giữa người đàn ông và phụ nữ Ê đê trong hôn nhân, mối quan hệ giữa con người với con người trong xã hội thông qua tục tiếp khách, tục kết nghĩa và tục chiếm đoạt người phụ nữ. Từ khóa: Sử thi, Ê đê, trường nghĩa, động vật, hôn nhân. 1. Mở đầu Sử thi Ê đê là một kho báu, nhưng trong một thời gian dài, nhưng những sử thi ấy đã tồn tại âm thầm trong sự thờ ơ của người đời. Người mở đường cho công việc sưu tầm, giới thiệu sử thi ở Tây Nguyên là Leopold Sabatier, với sự kiện lần đầu tiên nhà nghiên cứu người Pháp công bố sử thi “Đam Săn” (Dăm Săn) vào năm 1927. Kể từ đó, nhiều công trình sưu tầm sử thi Ê đê ở Tây Nguyên do người Việt Nam thực hiện đã xuất hiện. Sử thi Ê đê thực sự là một mảnh đất màu mỡ mà ở đó nhiều nhà nghiên cứu đã tạo nên những công trình có giá trị tiêu biểu. Chỉ tính riêng ở Việt Nam, việc nghiên cứu sử thi đã bắt đầu từ cách đây khá nhiều năm gắn với tên tuổi các tác giả Võ Quang Nhơn [15], Phan Đăng Nhật [11-14] Bên cạnh đó cũng phải nhắc đến một số bài viết về sử thi Ê đê đã xuất bản thành sách hoặc đăng trên các tạp chí “Nguồn sáng dân gian”, “Văn hoá dân gian”, “Ngôn ngữ và đời sống”, “Nghiên cứu văn học”, . của các tác giả Phạm Nhân Thành
