Nghiên cứu tên họ chính là tìm hiểu bản chất ngôn ngữ học của lớp từ ngữ đặc biệt này. Trên cơ sở đó, bài viết bước đầu nghiên cứu tên họ của người Êđê với mục tiêu làm sáng tỏ các đặc điểm như nguồn gốc, cấu trúc, vai trò của chúng trong hệ thống ngôn ngữ và trong văn hóa giao tiếp, góp phần nhận diện quá trình phát triển văn hóa - ngôn ngữ của tộc người này trong bối cảnh một xã hội mẫu hệ với những tác động bởi các yếu tố lịch sử và văn hóa đặc trưng. | HNUE JOURNAL OF SCIENCE Social Sciences, 2018, Volume 63, Issue 4, pp. 86-96 This paper is available online at DOI: TÊN HỌ CỦA NGƯỜI Ê ĐÊ – NGUỒN GỐC, CẤU TẠO VÀ CÁCH SỬ DỤNG Đặng Minh Tâm Trường Trung học Phổ thông Chu Văn An, Đắc Lắc Tóm tắt. Tên họ là tên riêng chỉ người được định danh cho một lớp đối tượng vốn cùng huyết thống. Chiếm ưu thế trong đó là thành phần có tính chất ngôn ngữ học, bởi nhân danh nói chung, tên họ nói riêng không chỉ tồn tại và phát triển theo những quy luật của ngôn ngữ mà chúng còn được khám phá ra bằng các phương tiện của ngôn ngữ học. Nghiên cứu tên họ chính là tìm hiểu bản chất ngôn ngữ học của lớp từ ngữ đặc biệt này. Trên cơ sở đó, bài viết bước đầu nghiên cứu tên họ của người Êđê với mục tiêu làm sáng tỏ các đặc điểm như nguồn gốc, cấu trúc, vai trò của chúng trong hệ thống ngôn ngữ và trong văn hóa giao tiếp; góp phần nhận diện quá trình phát triển văn hóa - ngôn ngữ của tộc người này trong bối cảnh một xã hội mẫu hệ với những tác động bởi các yếu tố lịch sử và văn hóa đặc trưng. Từ khóa: Tên họ Êđê - nguồn gốc, cấu tạo, cách dùng. 1. Mở đầu Nhân danh là một tổ hợp bao gồm tên họ, tên đệm và tên tên cá nhân. Việc tìm hiểu các đặc điểm nhân danh của một tộc người chính là tìm hiểu đặc điểm của toàn bộ tổ hợp đó. Danh tố họ của người Êđê (djuê anăn) có một vị trí đặc biệt trong cấu trúc tên riêng của tộc người này, bởi quá trình hình thành và phát triển dòng họ cũng chính là quá trình phát triển văn hóa tộc người trong bối cảnh một xã hội mẫu hệ với những tác động của yếu tố lịch sử và văn hóa đặc trưng. Họ là hình thức phổ biến không chỉ trong cấu trúc tên riêng chỉ người mà còn là cho mỗi người. Tuy vậy, đây lại là một vấn đề khó và phức tạp. Cho đến nay, vẫn chưa có tài liệu nào nói về nguồn gốc tên họ tại Việt Nam một cách đầy đủ và thuyết phục. Vấn đề người Việt có tên họ từ bao giờ và có xuất xứ từ đâu; những tên họ nào xuất hiện đầu tiên ở Việt Nam; mối quan hệ .
