Trong các bệnh lý đường mật tụy và đặc biệt là đối với các trường hợp u nhú Vater, nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) là một phương tiện giúp chẩn đoán và điều trị hữu hiệu trong khi các phương tiện chẩn đoán khác như siêu âm hay CT scan còn gặp nhiều khó khăn. Bài viết dùng phương pháp hồi cứu mô tả để nghiên cứu các trường hợp u nhú Vater được phát hiện tại trung tâm y khoa Medic qua nội soi mật tụy ngược dòng từ tháng 9-1999 đến tháng 6-2003. | Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc 18 VAI TROØ CUÛA NOÄI SOI MAÄT TUÏY NGÖÔÏC DOØNG TRONG CHAÅN ÑOAÙN VAØ ÑIEÀU TRÒ U NHUÙ VATER Phaïm Chí Toaøn*, Leâ Quang Quoác Aùnh**, Voõ Xuaân Quang*** Giôùi thieäu: Trong caùc beänh lyù ñöôøng maät tuïy vaø ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp u nhuù Vater, noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng (ERCP) laø moät phöông tieän giuùp chaån ñoaùn vaø ñieàu trò höõu hieäu trong khi caùc phöông tieän chaån ñoaùn khaùc nhö sieâu aâm hay CT scan coøn gaëp nhieàu khoù khaên. Phöông phaùp: Chuùng toâi duøng phöông phaùp hoài cöùu moâ taû ñeå nghieân cöùu caùc tröôøng hôïp u nhuù Vater ñöôïc phaùt hieän taïi trung taâm y khoa Medic qua noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng töø thaùng 9-1999 ñeán thaùng 6-2003. Keát quûa: Toång keát coù 120 tröôøng hôïp u nhuù Vater ñöôïc phaùt hieän trong toång soá 2000 tröôøng hôïp laøm ERCP. Tæ leä nam: nöõ laø 1: 1. Löùa tuoåi thöôøng gaëp laø 40-70 tuoåi. Vaøng da taéc maät khoâng roõ nguyeân nhaân gaëp ôû haàu heát caùc tröông hôïp. Hình aûnh ñaïi theå qua noäi soi chuû yeáu laø u suøi deã chaûy maùu ôû nhuù Vater vaø quanh nhuù Vater. Giaûi phaãu beänh lyù qua sinh thieát khoái u cho thaáy adenocarcinoma chieám 98% coøn laïi laø adenoma laø 2%. 90% caùc tröôøng hôïp ñöôïc ñieàu trò taïm thôøi qua noäi soi baèng caùch giaûi aùp ñöôøng maät qua stent nhöïa, kim loaïi hay fistulotomy. 10% thaát baïi do K nhuù xaâm laán nhieàu khoâng thoâng vaøo ñöôøng maät ñöôïc. Sau khi ñöôïc ñieàu trò taïm thôøi beänh nhaân ñöôïc giôùi thieäu ñeán beänh vieän lôùn ñeå laøm phaãu thuaät trieät ñeå Whipple. Thôøi gian heát vaøng da sau ñieàu trò taïm thôøi khoaûng 1 tuaàn ôû phaàn lôùn caùc tröôøng hôïp. Keát luaän: K nhuù Vater laø loaïi ung thö coù tieân löôïng toát vôùi tæ leä soáng soùt sau 5 naêm cao neân vieäc chaån ñoaùn sôùm ñöôïc ñeà ra haøng ñaàu. Noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng laø phöông tieän chaån ñoaùn sôùm vaø höõu hieäu nhaát beänh lyù u nhuù Vater vì ñaây .
