Điều khiển thích nghi (ĐKTN) là dạng điều khiển thông minh, linh hoạt, cho phép hệ thống tự thích ứng, duy trì hiệu năng công tác trước những biến động của các tham số hệ thống và nhiễu loạn của môi trường. Ứng dụng CNC có ĐKTN là xu hướng tất yếu, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất trong khi đảm bảo chắc chắn chất lượng sản phẩm. | Trần Văn Khiêm Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 181(05): 131 - 136 TỐI ƯU HOÁ CHẾ ĐỘ CẮT PHỤC VỤ ĐIỀU KHIỂN THÍCH NGHI QUÁ TRÌNH GIA CÔNG Trần Văn Khiêm* Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Nam Định TÓM TẮT Điều khiển thích nghi (ĐKTN) là dạng điều khiển thông minh, linh hoạt; cho phép hệ thống tự thích ứng, duy trì hiệu năng công tác trước những biến động của các tham số hệ thống và nhiễu loạn của môi trường. Ứng dụng CNC có ĐKTN là xu hướng tất yếu, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất trong khi đảm bảo chắc chắn chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, ứng dụng ĐKTN cũng gặp những trở ngại, trong đó có yêu cầu khắt khe về thời gian xử lý, tính toán, ra quyết định, trong đó có tối ưu hoá (TƯH) trực tuyến quá trình gia công. Nhằm tìm kiếm giải pháp TƯH trực tuyến khả dụng trong ĐKTN, tác giả đã thử nghiệm các phương pháp khác nhau. Trong công trình này, tác giả đã thử nghiệm mô hình TƯH chế độ cắt dùng giải thuật bầy đàn (PSO) và nhận được kết quả khả quan: kết quả tính toán tương đồng, trong khi thời gian tính toán được rút ngắn một cách ấn tượng, chỉ mất 0,196 giây, bằng 6,7% so với 2,848 giây của phương pháp tốt nhất trước đây, là giải thuật di truyền (GA). Bài báo này giới thiệu tóm tắt cơ sở thuật toán, mô tả chi tiết quá trình và kết quả giải bài toán bằng PSO trong môi trường Matlab. Từ khóa: điều khiển thích nghi, tối ưu hóa, giải thuật bầy đàn, giải thuật di truyền, hợp kim Titan ĐẶT VẤN ĐỀ* Trong quá trình gia công, trạng thái của hệ thống, như kích thước và cơ tính của vật liệu phôi, khả năng cắt của dao,. luôn biến động khiến chất lượng và tính kinh tế của quá trình không ngừng xấu đi. Để thích ứng, đảm bảo sự tiến triển bình thường và hiệu quả của quá trình, chế độ cắt cần được hiệu chỉnh kịp thời. Xu hướng hiện nay là dần dần thay thế các hệ CNC truyền thống, có cấu trúc và tham số cố định bằng CNC có ĐKTN, có khả năng tự thích ứng với sự biến động và nhiễu loạn của các tham số hệ thống và của môi trường 0. Các hệ ĐKTN được trang bị hoặc ghép với modul tính toán, .
