Bài viết sau tập trung tìm hiểu hư cấu và hư cấu nghệ thuật trong tiểu thuyết lịch sử, đi sâu làm rõ yêu cầu và cách thức cần thiết được nhà văn sử dụng nhằm tái hiện sinh động câu chuyện lịch sử của cha ông trong quá khứ. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci., 2017, Vol. 62, No. 2, pp. 27-33 This paper is available online at DOI: HƯ CẤU VÀ HƯ CẤU NGHỆ THUẬT TRONG TIỂU THUYẾT LỊCH SỬ Đoàn Thị Huệ Khoa Sư phạm Khoa học Xã hội, Trường Đại học Đồng Nai Tóm tắt. Hư cấu là hoạt động đặc thù của sáng tạo nghệ thuật. Hư cấu nghệ thuật đồng nghĩa với hoạt động sáng tạo, ý thức về quyền hư cấu là ý thức về quyền năng sáng tạo nghệ thuật của người nghệ sĩ. Bài viết sau tập trung tìm hiểu hư cấu và hư cấu nghệ thuật trong tiểu thuyết lịch sử, đi sâu làm rõ yêu cầu và cách thức cần thiết được nhà văn sử dụng nhằm tái hiện sinh động câu chuyện lịch sử của cha ông trong quá khứ. Từ khóa: Tiểu thuyết lịch sử, hư cấu nghệ thuật, quyền năng sáng tạo. . . 1. Mở đầu Bàn về hư cấu nghệ thuật trong các sáng tác văn học viết về đề tài lịch sử, Lê Thành Nghị trong Tinh thần của lịch sử trong văn học nghệ thuật đã viết: “Hư cấu nghệ thuật là đặc trưng của văn chương, nghệ thuật ngay cả với đề tài lịch sử (. . . ). Hư cấu nghệ thuật như một quy luật của điển hình hóa trong nghệ thuật để nhận thức sâu hơn bản thân lịch sử” [4]. Cùng với đó, Bình Nguyên trong “Vấn đề hư cấu và giải thiêng trong tiểu thuyết lịch sử” cũng cho rằng: “Hư cấu là một yếu tố không thể không có trong các tiểu thuyết lịch sử. Không chỉ bởi đặc quyền của tiểu thuyết là hư cấu và tưởng tượng, mà còn bởi ở chính bản thân chất liệu lịch sử đã chứa đựng, khơi gợi những khả năng cho phép tác giả hư cấu và tưởng tượng” [5]. Có thể nói, trong lịch sử hình thành và phát triển, văn học không ngừng tự giải phóng bản thân ra khỏi các chức năng phi văn học như chức năng tế lễ, ma thuật, chức năng thông báo hay chức năng ghi chép sự thật lịch sử. Nhờ thế, đặc trưng của văn học không ngừng được bổ sung, hoàn thiện. Trong đó, một phương diện thể hiện rõ xu hướng vận động của văn học chính là thái độ của người nghiên cứu đối với vấn đề hư cấu nghệ thuật, đối với sự khác nhau giữa sự thật ngoài
