Vấn đề đẳng cấp được phản ánh sâu sắc trong tất cả các lĩnh vực của đời sống, văn hóa, xã hội Ấn Độ, trở thành nguồn đề tài hấp dẫn và được khai thác dưới nhiều góc độ khác nhau trong văn học Ấn Độ. Trong kịch thơ Sơkuntơla, Kalidasa dùng chính những quy phạm khắt khe của chế độ đẳng cấp để len lỏi, làm rạn nứt chế độ đẳng cấp đã tồn tại, bám rễ từ lâu trong đời sống của người dân Ấn Độ và phản ánh vấn đề đẳng cấp trong xã hội Ấn Độ thông qua việc thể hiện mối quan hệ của các nhân vật thuộc các đẳng cấp trên, qua các xung đột kịch và đặt trong không gian nghệ thuật vườn tự linh thiêng. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci., 2016, Vol. 61, No. 10, pp. 23-29 This paper is available online at DOI: VẤN ĐỀ ĐẲNG CẤP TRONG KỊCH THƠ SƠKUNTƠLA CỦA KALIĐASA Lê Thị Bích Thủy Vụ Các trường chính trị, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Tóm tắt. Vấn đề đẳng cấp được phản ánh sâu sắc trong tất cả các lĩnh vực của đời sống, văn hóa, xã hội Ấn Độ, trở thành nguồn đề tài hấp dẫn và được khai thác dưới nhiều góc độ khác nhau trong văn học Ấn Độ. Trong kịch thơ Sơkuntơla, Kaliđasa dùng chính những quy phạm khắt khe của chế độ đẳng cấp để len lỏi, làm rạn nứt chế độ đẳng cấp đã tồn tại, bám rễ từ lâu trong đời sống của người dân Ấn Độ và phản ánh vấn đề đẳng cấp trong xã hội Ấn Độ thông qua việc thể hiện mối quan hệ của các nhân vật thuộc các đẳng cấp trên, qua các xung đột kịch và đặt trong không gian nghệ thuật vườn tu linh thiêng. Từ khóa: Vấn đề đẳng cấp, kịch thơ Sơkuntơla, Kaliđasa. 1. Mở đầu Trong nền văn học viết Ấn Độ, nhà viết kịch thơ Kaliđasa được xem như vì sao sáng trên bầu trời, là “kì công thứ nhất” và vở kịch thơ Sơkuntơla của ông là đỉnh cao của nghệ thuật sân khấu cổ điển, là tiếng đồng vọng sâu sắc giữa tư tưởng nhân văn cao cả của ông với ước mơ của nhân dân Ấn Độ. Kaliđasa và những tác phẩm của ông đã có ảnh hưởng lớn tới nền văn học Ấn Độ và thế giới, được quan tâm nghiên cứu ở nhiều góc độ khác nhau. Ở Việt Nam đã có nhiều tài liệu giới thiệu về tiểu sử, cuộc đời Kaliđasa và kịch thơ Sơkuntơla. Cao Huy Đỉnh khẳng định kịch thơ Sơkuntơla là “kì công thứ nhất của văn học Ấn Độ. Sự ảnh hưởng của Sơkuntơla với nền văn học Ấn Độ và thế giới là vô cùng to lớn” [3;17]. Nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Đàn trong các công trình nghiên cứu của mình về văn hóa Ấn Độ nói chung [2] và sự ảnh hưởng của Kaliđasa đối với văn học cổ điển Ấn Độ nói riêng cũng đã khẳng định tư tưởng nghệ thuật của Kaliđasa và tác phẩm của ông “tiêu biểu cho sự hoàn thiện của phong cách Xăngcơrít” [1;26]. Trong công .
