Dưới tác động của xu hướng biến đổi văn hóa, làng nghề, phố nghề đang chịu những ảnh hưởng mạnh mẽ, không ngừng. Những cuộc di dân từ làng ra phố, mang theo đó là những truyền thống văn hóa địa phương, bí kíp và phương thức sản xuất của nghề truyền thống để hòa nhập với bối cảnh mới của thời đại. Sự chuyển di và hòa nhập ấy đã tạo nên diện mạo mới của làng nghề, phố nghề. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci., 2016, Vol. 61, No. 10, pp. 97-102 This paper is available online at DOI: TÍN NGƯỠNG THỜ TỔ NGHỀ TỪ LÀNG RA PHỐ (NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP CỘNG ĐỒNG NGHỀ Ở LÀNG ĐẠI BÁI, GIA BÌNH, BẮC NINH VÀ PHỐ HÀNG ĐỒNG, HOÀN KIẾM, HÀ NỘI) Nguyễn Thùy Linh Khoa Việt Nam học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Dưới tác động của xu hướng biến đổi văn hóa, làng nghề, phố nghề đang chịu những ảnh hưởng mạnh mẽ, không ngừng. Những cuộc di dân từ làng ra phố, mang theo đó là những truyền thống văn hóa địa phương, bí kíp và phương thức sản xuất của nghề truyền thống để hòa nhập với bối cảnh mới của thời đại. Sự chuyển di và hòa nhập ấy đã tạo nên diện mạo mới của làng nghề, phố nghề. Trong những nhân tố mang diện mạo mới ấy, tín ngưỡng thờ tổ nghề được xem như một nét văn hóa chịu những đổi thay nhiều chiều. Làm thế nào để bảo lưu nét sinh hoạt tín ngưỡng của cộng đồng nghề mà không đi ngước lại đổi thay của thời đại, đó chính là vấn đề chúng ta cần phải quan tâm. Từ khóa: Tín ngưỡng thờ tổ nghề, biến đổi, làng, phố, cộng đồng nghề. 1. Mở đầu Biến đổi văn hóa là hiện tượng phổ biến nhưng nó diễn ra không giống nhau ở mỗi xã hội, mỗi quốc gia và nhỏ hơn nữa là vùng miền lãnh thổ. Theo tác giả Lê Hồng Lý [6] thì đây là một quá trình diễn ra theo hai xu hướng: (1) xu hướng thích ứng: trong quá trình chịu sự tác động của những yếu tố bên ngoài, các thành tố của văn hóa tự vận động vừa giữ được bản sắc vừa thích ứng với điều kiện mới; (2) xu hướng bảo thủ: các thành tố văn hóa không thích ứng với điều kiện mới, khả năng hội nhập kém, bản sắc văn hóa sẽ bị mai một. Trong những thành tố thuộc quỹ đạo của sự biến đổi văn hóa, làng nghề, phố nghề chịu sự biến đổi khá mạnh mẽ và sâu sắc. Sở dĩ có sự biến đổi như vậy bởi lẽ Việt Nam đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nền kinh tế hàng hóa thâm nhập sâu, rộng vào đời sống của người nông dân cả ở những vùng thành thị cũng như những vùng
