Để tạo ra tiếng cười, mỗi dân tộc có một cách thức khác nhau do có sự chi phối bởi yếu tố tâm lí và văn hóa. Ngoài cái cười tự nhiên, còn có cái cười mang ý nghĩa xã hội sâu sắc. Trong nhiều trường hợp, tiếng cười còn là một thứ vũ khí chống lại kẻ thù giai cấp, chống lại những cái tiêu cực trong xã hội. Có rất nhiều phương thức để gây cười. Tuy nhiên, bài viết này chỉ đề cập đến hiện tượng chơi chữ trong truyện cười của người Việt. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci., 2016, Vol. 61, No. 5, pp. 11-18 This paper is available online at DOI: HIỆN TƯỢNG CHƠI CHỮ TRONG TRUYỆN CƯỜI TIẾNG VIỆT Đoàn Thị Tâm Khoa Sư phạm, Trường Đại học Tây Nguyên Tóm tắt. Để tạo ra tiếng cười, mỗi dân tộc có một cách thức khác nhau do có sự chi phối bởi yếu tố tâm lí và văn hóa. Ngoài cái cười tự nhiên, còn có cái cười mang ý nghĩa xã hội sâu sắc. Trong nhiều trường hợp, tiếng cười còn là một thứ vũ khí chống lại kẻ thù giai cấp, chống lại những cái tiêu cực trong xã hội. Có rất nhiều phương thức để gây cười. Tuy nhiên, bài báo này chỉ đề cập đến hiện tượng chơi chữ trong truyện cười của người Việt. Từ khóa: Truyện cười, chơi chữ, nói lái, đồng âm, đa nghĩa, đồng nghĩa, trái nghĩa. 1. Mở đầu Chơi chữ vừa là trò chơi trí tuệ vừa là một phương tiện để truyền tải một lượng thông tin đặc biệt. Nó nhằm thông báo những cách đánh giá hiện tượng này, sự kiện kia của xã hội. Đây là phương thức thức bao gồm các phương tiện như: nói lái, dùng từ đồng âm, đồng nghĩa, tách âm tiết trong phạm vi một từ. Tuỳ từng trường hợp, mỗi phương tiện trên lại có những cách thể hiện rất đa dạng, độc đáo [1-15]. Những câu chữ được sắp xếp một cách khác thường, càng kích thích mạnh trí xét đoán thì càng trở nên sáng giá. Đôi khi chúng khiến người đọc phải "nghiền ngẫm" mới có thể tìm ra được cái nghĩa ẩn sâu dưới hình thức ngôn từ mà bên ngoài tưởng như rất bình thường đó. Bài viết của chúng tôi tìm hiểu hiện tượng chơi chữ trong truyện cười của người Việt với một số kiểu chơi chữ thường gặp. 2. Nội dung nghiên cứu . Khái niệm chơi chữ Chơi chữ là một phương thức tu từ bằng cách vận dụng các đơn vị của ngôn ngữ như ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp để kích thích tình cảm và trí tuệ của con người nhằm tạo ra những liên tưởng bất ngờ, thú vị. . Một số kiểu chơi chữ thường gặp . Dùng biện pháp nói lái Do âm tiết tiếng Việt có đặc điểm rất rõ là ranh giới giữa các âm tiết luôn
