Một trong những nguyên nhân chính gây nên hiện tượng biến đổi dòng chảy, ảnh hưởng đến lưu lượng dòng chảy trên lưu vực sông là do tác động của con người thông qua hoạt động sử dụng đất. Nghiên cứu này ứng dụng GIS, mô hình SWAT đánh giá tác động của thay đổi sử dụng đất năm 2005 và năm 2010 đến lưu lượng dòng chảy trên lưu vực sông Vu Gia. | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 30, Số 2S (2014) 80-91 Ứng dụng GIS và mô hình SWAT đánh giá ảnh hưởng thay đổi sử dụng đất đến lưu lượng dòng chảy lưu vực sông Vu Gia Nguyễn Thị Hồng1,*, Nguyễn Duy Liêm2, Nguyễn Thị Bích3, Lê Duy Bảo Hiếu2, Lê Hoàng Tú2, Nguyễn Kim Lợi2 1 Khoa Địa chất, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội 2 Trường Đại học Nông lâm TP. Hồ Chí Minh 3 Trường Đại học Lâm Nghiệp Nhận ngày 16 tháng 6 năm 2014 Chỉnh sửa ngày 14 tháng 8 năm 2014; Chấp nhận đăng ngày 27 tháng 8 năm 2014 Tóm tắt: Một trong những nguyên nhân chính gây nên hiện tượng biến đổi dòng chảy, ảnh hưởng đến lưu lượng dòng chảy trên lưu vực sông là do tác động của con người thông qua hoạt động sử dụng đất. Nghiên cứu này ứng dụng GIS, mô hình SWAT đánh giá tác động của thay đổi sử dụng đất năm 2005 và năm 2010 đến lưu lượng dòng chảy trên lưu vực sông Vu Gia. Sự gia tăng về lớp phủ thảm thực vật đã làm lưu lượng dòng chảy trong giai đoạn này giảm 5,7%, dòng chảy ngầm (GW_Q) tăng 30,69%, lượng nước trong kênh (WYLD) tăng 26,48%, các thành phần dòng chảy trễ (LAT_Q) và lượng nước trong đất (SW) tăng khoảng 24%, thành phần dòng chảy mặt (SUR_Q) giảm 9,39%. Kết quả nghiên cứu đã chứng minh việc tích hợp GIS và mô hình SWAT trong đánh giá tác động của thay đổi sử dụng đất đến lưu lượng dòng chảy trên lưu vực sông Vu Gia, tỉnh Quảng Nam là phù hợp. Nhờ đó, có thể hỗ trợ hữu hiệu cho công tác quản lý, quy hoạch sử dụng đất trên phạm vi lưu vực sông vừa đảm bảo nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, vừa cân bằng yêu cầu bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên (đất, nước, rừng). Từ khóa: GIS, SWAT, thay đổi sử dụng đất, lưu vực sông Vu Gia 1. Mở đầu * thông trong rừng [3, 4], và quá trình đô thị hóa của vùng hạ lưu [5] đến dòng chảy lưu vực. Đối với lưu vực vùng nhiệt đới, Costa et al. (2003) phát hiện ra rằng nếu tỉ lệ phá rừng chiếm khoảng 30% diện tích lưu vực sẽ làm gia tăng lưu lượng trung bình năm khoảng 24% [6]. Đối với điều kiện tự .
