Bài viết tiến hành phân tích điều kiện và vai trò của tỉnh lược trong giao tiếp tiếng Hán và tiếng Việt, chỉ ra những tương đồng và khác biệt giữa chúng, nhằm góp một tài liệu tham khảo cho công tác dạy học và nghiên cứu tiếng Hán ở Việt Nam. | Hiện tượng tỉnh lược trong giao tiếp tiếng Hán và tiếng Việt LÝ LUẬN NGÔN NGỮ v HIỆN TƯỢNG TỈNH LƯỢC TRONG GIAO TIẾP TIẾNG HÁN VÀ TIẾNG VIỆT PGS. TS. PHẠM NGỌC HÀM1 Đại học Ngoại Ngữ – ĐHQG Hà Nội ✉phamngochamnnvhtq@ 1 Ngày nhận: 09/11/2016; Ngày hoàn thiện: 25/11/2016; Ngày duyệt đăng: 30/11/2016 Phản biện khoa học: TS. CẦM TÚ TÀI TÓM TẮT Trong giao tiếp ngôn ngữ nói chung, tỉnh lược trong điều kiện cho phép được coi là phương tiện để tiết kiệm ngôn từ, giúp cho thông tin từ phía người nói hoặc người viết được chuyển tải đến người nghe hoặc người đọc một cách đầy đủ nhất với số lượng ngôn từ ít nhất mà vẫn đảm bảo hiệu quả giao tiếp ngôn ngữ. Tuy nhiên, tỉnh lược phải đảm bảo thông tin tường minh, tránh mơ hồ, thậm chí khó hiểu hoặc hiểu sai nội dung thông tin, nhất là phải đảm bảo tính lịch sự trong giao tiếp nhằm đạt được hiệu quả giao tiếp. Tỉnh lược trong mỗi ngôn ngữ có khác nhau. Có những trường hợp cùng một câu văn, trong ngôn ngữ này có thể tỉnh lược một hoặc một số thành phần, nhưng trong ngôn ngữ kia lại không tỉnh lược được. Trong bài viết này, chúng tôi tiến hành phân tích điều kiện và vai trò của tỉnh lược trong giao tiếp tiếng Hán và tiếng Việt, chỉ ra những tương đồng và khác biệt giữa chúng, nhằm góp một tài liệu tham khảo cho công tác dạy học và nghiên cứu tiếng Hán ở Việt Nam. Từ khóa: điều kiện, tỉnh lược, tiếng Hán, tiếng Việt, vai trò. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ nhiều như tiếng Hán cổ đại, nhưng vẫn khá phổ biến và tần số xuất hiện nhiều hơn so với tiếng Việt. Có Trong giao tiếp ngôn ngữ, tiết kiệm ngôn từ là một những trường hợp, trong lời thoại tiếng Hán có thể trong những nhân tố được coi trọng, nhằm đảm bảo tỉnh lược, nhưng trong tiếng Việt thì không thể, hoặc cho thông tin được chuyển tải một cách ngắn gọn nếu lược bỏ đi thành phần tương ứng sẽ dẫn tới vi và rõ ràng, chính xác, tiết kiệm được ngôn từ. Hiện phạm chuẩn lịch sự trong giao tiếp. Tỉnh lược đôi khi tượng tỉnh
