Hán Nôm Công giáo phát triển trong giai đoạn từ thế kỷ XVII - XX, với công sức của nhiều thế hệ giáo sĩ, giáo dân và các cộng sự của họ, cả người theo Công giáo và không theo Công giáo. Có những cách hiểu khác nhau về Hán Nôm Công giáo dẫn đến những cách phân loại khác nhau đối với loại thư tịch này. | Khái lược về Hán Nôm công giáo Nghiên cứu Tôn giáo. Số 3 - 2016 65 NGUYỄN THẾ NAM KHÁI LƯỢC VỀ HÁN NÔM CÔNG GIÁO Tóm tắt: Hán Nôm Công giáo phát triển trong giai đoạn từ thế kỷ XVII - XX, với công sức của nhiều thế hệ giáo sĩ, giáo dân và các cộng sự của họ, cả người theo Công giáo và không theo Công giáo. Có những cách hiểu khác nhau về Hán Nôm Công giáo dẫn đến những cách phân loại khác nhau đối với loại thư tịch này. Nhờ vào nỗ lực phiên âm, dịch nghĩa, biên soạn thư tịch Hán Nôm Công giáo của nhiều thế hệ, hiện nay nhiều tư liệu Hán Nôm đã được tìm thấy, phiên dịch và phổ biến. Quá trình nghiên cứu về Hán Nôm Công giáo vẫn còn tiếp diễn với những khó khăn về mặt giải mã văn bản. Từ khóa: Nôm đạo, Hán Nôm, Công giáo. 1. Dẫn nhập Hán Nôm Công giáo là một thuật ngữ không còn quá xa lạ đối với nhiều người, tuy nhiên trong một thời gian dài chúng chưa thực sự thu hút được nhiều sự quan tâm của giới nghiên cứu. Điều này có nguyên nhân chủ yếu từ sự gián cách theo chiều lịch sử dẫn đến việc đại bộ phận người Công giáo không thể đọc được các văn bản Hán Nôm Công giáo. Dù một vài cuốn sách Hán Nôm Công giáo từ rất sớm đã được xuất bản kèm với bản tiếng Việt, và trong vài thập niên gần đây các sách và các tư liệu Hán Nôm Công giáo đã được một số người bỏ ra nhiều công sức để dịch thuật, in ấn và phổ biến, nhưng ngay cả những bản phiên âm, dịch nghĩa Hán Nôm sang chữ Quốc ngữ cũng có thể gây nhiều khó khăn cho người tiếp cận nếu chúng không được chú giải về mặt ngữ nghĩa. Những đặc điểm trên hiển nhiên gây ra nhiều khó khăn cho việc nghiên cứu Hán Nôm Công giáo. Do vậy trong những nghiên cứu, bàn luận về Hán Nôm Công giáo vẫn còn tồn tại những khác biệt trong quan niệm về đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Bài viết này nhằm khái quát hóa một cách sơ lược về sự hình thành Hán Nôm Công giáo, cùng với đó là các quan niệm, các nghiên cứu và một vài đúc kết về ý nghĩa của Hán Nôm Công giáo, từ đó đưa ra một cách nhìn .
