Bài viết trình bày những quan niệm của J. Habermas về khả năng của tôn giáo trong không gian công hay nói cách khác là khả năng của tôn giáo trong không gian công được thể hiện dưới các khía cạnh như bầu cử, lập pháp và các phong trào xã hội, tiến trình chính trị. | Khả năng của tôn giáo trong không gian công qua tư tưởng của Jürgen Habermas 14 Nghiên cứ u Tôn giáo. Sô ́ 4 - 2016 NGUYỄN VĂN BẮC * KHẢ NĂNG CỦA TÔN GIÁO TRONG KHÔNG GIAN CÔNG QUA TƯ TƯỞNG CỦA JÜRGEN HABERMAS Tóm tắt: Không gian công có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị xã hội của mỗi quốc gia, đó không chỉ là nơi “giao tiếp” của các vấn đề thuộc lĩnh vực công, mà đó còn là không gian chung của mọi người, của xã hội nói chung. Không gian công theo quan niệm của Jürgen Habermas đó là không gian của những tranh luận chính trị, bao gồm các không gian chính thức và phi chính thức. Trên cơ sở phân tích những thay đổi về cấu trúc của không gian công, ông đã có những luận giải về ảnh hưởng và tác động của tôn giáo trong không gian công. Trong bài viết này, chúng tôi cố gắng trình bày những quan niệm của J. Habermas về khả năng của tôn giáo trong không gian công hay nói cách khác là khả năng của tôn giáo trong không gian công được thể hiện dưới các khía cạnh như bầu cử, lập pháp và các phong trào xã hội, tiến trình chính trị. Từ khóa: Khả năng, tôn giáo, không gian công, Habermas. Dẫn nhập Tôn giáo đóng một vai trò không nhỏ trong các lĩnh vực công cộng, các mối quan hệ giữa tôn giáo và đời sống công cộng thể hiện khá nhiều vấn đề. Các cuộc tranh luận ở Pháp về việc mang biểu tượng tôn giáo công khai chỉ là một ví dụ phản ánh mối quan hệ rắc rối giữa tôn giáo và đời sống công cộng1. Có rất nhiều câu hỏi về vai trò của tôn giáo trong các lĩnh vực công cộng, ví dụ: làm thế nào để giải quyết các vấn đề của giáo dục tôn giáo trong các trường công lập? Hoa ̣t động kinh tế, xã hội diễn ra như thế khi mỗi tôn giáo có hệ thống lịch khác nhau? Cầu nguyện tại nơi công cộng có được phép hay không? Các kiến nghị của các nhóm tôn giáo về hình phạt tử hình, phá thai hay kết hôn đồng tính được nhà nước cân nhắc ra sao?. Những câu hỏi như vậy đã phần nào chứng minh cho sự hiện diện của tôn giáo trong các lĩnh
