Bài viết làm rõ sự đóng góp của Phật học Viện Hải Đức Nha Trang trong cuộc vận động của Phật giáo Miền Nam năm 1963 nhằm góp thêm cứ liệu chứng minh luận điểm mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Phật giáo Việt Nam với dân tộc như hình với bóng, tuy hai mà một”. | Phật học Viện Hải Đức Nha Trang với cuộc vận động của Phật giáo miền Nam năm 1963 Nghiên cứu Tôn giáo. Số 7&8 - 2016 97 LÊ CUNG* NGUYỄN TRUNG TRIỀU** PHẬT HỌC VIỆN HẢI ĐỨC NHA TRANG VỚI CUỘC VẬN ĐỘNG CỦA PHẬT GIÁO MIỀN NAM NĂM 1963 Tóm tắt: Cuộc vận động đòi tự do, bình đẳng tôn giáo của Phật giáo Miền Nam năm 1963 thu hút hầu hết Tăng Ni, Phật tử và mọi giới đồng bào Miền Nam tham gia, trong đó Chư tôn đức, học tăng Phật học Viện Hải Đức Nha Trang đã nhập cuộc ngay từ đầu. Những chủ trương, phương pháp vận động mà giới lãnh đạo Phật giáo Miền Nam đưa ra đều được Chư tôn đức, học tăng Phật học Viện Hải Đức Nha Trang biến thành hiện thực, góp phần xứng đáng đưa cuộc vận động của Phật giáo Miền Nam năm 1963 đi đến thắng lợi. Bài viết làm rõ sự đóng góp của Phật học Viện Hải Đức Nha Trang trong cuộc vận động của Phật giáo Miền Nam năm 1963 nhằm góp thêm cứ liệu chứng minh luận điểm mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Phật giáo Việt Nam với dân tộc như hình với bóng, tuy hai mà một”. Từ khóa: Phật học Viện, Hải Đức, Nha Trang, Phật giáo, Miền Nam, năm 1963. Phật học Viện Hải Đức Nha Trang ra đời năm 19561 và hoạt động trong bối cảnh đất nước bị chia cắt; Tăng Ni, Phật tử Miền Nam vừa gánh chịu chính sách kỳ thị nặng nề của Chính quyền Sài Gòn, nhất là dưới chế độ Ngô Đình Diệm2; vừa tủi nhục trước tình cảnh đất nước phân ly do sự can thiệp của ngoại bang. Ngay từ tháng 6/1954, khi Ngô Đình Diệm vừa được Mỹ đưa về làm Thủ tướng “Quốc gia Việt Nam”, giới lãnh đạo Phật giáo Việt Nam đã khẳng định: “Dưới chế độ Diệm cuộc sống sẽ trở nên hiểm nghèo hơn so với bất cứ thời gian nào dưới thời Pháp. Chúng ta chắc chắn phải trải qua những tháng ngày khó khăn hơn”3. * PGS. TS., Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế. ** ThS. NCS. Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế. 98 Nghiên cứu Tôn giáo. Số 7&8 - 2016 Vì vậy, việc chế độ Ngô Đình Diệm kết thúc ngày 01/11/1963, nhân dân Miền Nam phấn khởi reo mừng .
