Giáo hội Công giáo đã coi cái đẹp như là một con đường riêng biệt để truyền bá Công giáo và đối thoại với các nền văn hóa. Bài viết ngoài phân tích khái niệm liên quan đến cái đẹp theo quan điểm Công giáo còn trình bày giá trị thẩm mỹ của Công giáo. | Giá trị thẩm mỹ của Công giáo 54 Nghiên cứu Tôn giáo. Số 11&12 - 2016 NGÔ QUỐC ĐÔNG* GIÁ TRỊ THẨM MỸ CỦA CÔNG GIÁO Tóm tắt: Giáo hội Công giáo đã coi cái đẹp như là một con đường riêng biệt để truyền bá Công giáo và đối thoại với các nền văn hóa. Bài viết ngoài phân tích khái niệm liên quan đến cái đẹp theo quan điểm Công giáo còn trình bày giá trị thẩm mỹ của Công giáo. Điều đáng lưu ý trong khía cạnh thứ hai là giá trị thẩm mỹ không chỉ hướng con người tới việc thưởng lãm hay tạo ra các tác phẩm nghệ thuật của riêng Công giáo, mà sâu xa hơn, giá trị đó còn truyền tải niềm tin, kích thích sáng tạo, lưu giữ và thể hiện các yếu tố đặc thù của riêng tôn giáo này. Từ khóa: Công giáo, giá trị, thẩm mỹ. Dẫn nhập Cái đẹp phải chăng chỉ nhằm thỏa mãn các giác quan, hay cái đẹp vượt trên hạn từ sử dụng để ám chỉ về một thực tại lớn hơn những gì con người có thể nắm bắt bằng trực giác? Đó cũng chính là chủ đề được nhiều nhà thần học Công giáo dày công phân tích, chú giải khi luận về cái đẹp theo nhãn quan Công giáo. Rõ ràng với cách đặt vấn đề như vậy, quan điểm và truyền thống của Giáo hội Công giáo không dễ dàng chấp nhận chỉ tiếp cận cái đẹp ở việc gò bó hay giảm thiểu nó vào việc thỏa mãn các giác quan. Họ đã mở biên độ khái niệm này tới các khía cạnh phổ quát, siêu nghiệm và mầu nhiệm. Cũng từ đó, việc nắm bắt cái đẹp không bao giờ đầy đủ nếu chỉ bằng các giác quan thông thường, mà phải bằng cả ý niệm và những phân tích loại suy của lý trí để liên kết tới điều lớn hơn những gì hiện hữu. Nếu quan niệm cái đẹp đơn giản chỉ vì nó đẹp, như vậy có vẻ cái đẹp chỉ là một dạng “nghệ thuật vị nghệ thuật”. Người ta vẫn nói “tốt” và “đẹp”, tức cái đẹp còn gắn chặt với khía cạnh luân lý và điều thiện. * ThS., Viện Nghiên cứu Tôn giáo, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Bài viết được trích yếu từ đề tài cấp Bộ (2015-2016): Giá trị và chức năng của Công giáo trong xã hội Việt Nam hiện nay do Viện Nghiên cứu Tôn .
