Từ xa xưa, cộng đồng người Thái sống ở vùng núi rừng Tây Bắc nói chung, ở tỉnh Sơn La nói riêng có nhiều kinh nghiệm về sử dụng các sản phẩm lấy từ rừng nhất là lâm sản ngoài gỗ như măng rừng, rau rừng, củ, quả rừng để làm thực phẩm, một số sản phẩm được dùng làm thuốc như quả Sơn tra, Đảng sâm, Hà thủ ô Một trong những sản phẩm lâm sản ngoài gỗ mà cộng đồng người Thái ở Sơn La sử dụng nhiều, đó là sản phẩm lấy từ cây Mắc khén (Zanthoxylum rhetsa (Roxb.) DC). | Kiến thức bản địa của cộng đồng người Thái, tỉnh Sơn La trong khai thác, sử dụng các sản phẩm từ cây Mắc khén (Zanthoxylum rhetsa (Roxb.) DC) TẠP CHÍ KHOA HỌC Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Số 14 (4/2019) KIẾN THỨC BẢN ĐỊA CỦA CỘNG ĐỒNG NGƯỜI THÁI, TỈNH SƠN LA TRONG KHAI THÁC, SỬ DỤNG CÁC SẢN PHẨM TỪ CÂY MẮC KHÉN (Zanthoxylum rhetsa (Roxb.) DC.) Phạm Đức Thịnh Trường Đại học Tây Bắc Tóm tắt: Từ xa xưa, cộng đồng người Thái sống ở vùng núi rừng Tây Bắc nói chung, ở tỉnh Sơn La nói riêng có nhiều kinh nghiệm về sử dụng các sản phẩm lấy từ rừng nhất là lâm sản ngoài gỗ như măng rừng, rau rừng, củ, quả rừng để làm thực phẩm; một số sản phẩm được dùng làm thuốc như quả Sơn tra, Đảng sâm, Hà thủ ô Một trong những sản phẩm lâm sản ngoài gỗ mà cộng đồng người Thái ở Sơn La sử dụng nhiều, đó là sản phẩm lấy từ cây Mắc khén (Zanthoxylum rhetsa (Roxb.) DC). Từ khóa: Kiến thức bản địa, Mắc khén, người Thái, Sơn La. 1. Đặt vấn đề Núi rừng Tây Bắc là nơi cung cấp nhiều sản phẩm phục vụ nhu cầu đời sống con người, bao gồm cả gỗ và lâm sản ngoài gỗ, rừng ở đây rất đa dạng về thành phần và số lượng loài. Nhiều loài gỗ có giá trị như: Pơ mu, Du sam, Đinh, Lim, Táu, Mật và nhiều loài cây có hoa quả dùng làm dược liệu, hương liệu như: Giổi, Sơn tra, Mắc khén. Trong đó, cây Mắc khén là loài cây phân bố rải rác trong các khu rừng tự nhiên. Đây là một loài cây gỗ nhỡ, sinh truởng nhanh, đặc biệt quả Mắc khén có mùi thơm rất đặc trưng, được dùng làm gia vị thiết yếu trong sinh hoạt của người dân [1, 4]. Cộng đồng người Thái ở Sơn La có khoảng người chiếm 53,2% dân số toàn tỉnh với khối lượng kiến thức bản địa về sử dụng các sản phẩm lâm sản ngoài gỗ nói chung rất phong phú, và một trong những sản phẩm lâm sản ngoài gỗ mà cộng đồng người Thái ở Sơn La sử dụng nhiều, đó là sản phẩm lấy từ cây Mắc khén (Zanthoxylum rhetsa (Roxb.) DC). Sản phẩm lấy từ cây Mắc khén được cộng đồng người Thái sử dụng nhiều trong các món ẩm
