Bài báo tập trung phân tích nguyên nhân gây ra hiệu ứng quay quanh trục dọc trên lớp tên lửa hai kênh chữ thập, sơ đồ kiểu “vịt”, đồng thời khảo sát khả năng giới hạn tốc độ quay quanh trục dọc của cơ cấu rôllerôn từ đó chỉ ra cơ sở tính toán, thiết kế cơ cấu này. | Cơ sở tính toán, thiết kế cơ cấu rôllerôn trên tên lửa hai kên Nghiên cứu khoa học công nghệ c¬ së tÝnh to¸n, thiÕt kÕ c¬ cÊu r«ller«n trªn tªn löa hai kªnh TRẦN ĐỨC THUẬN*, PHƯƠNG HỮU LONG**, NGUYỄN SỸ HIẾU***, BÙI TIẾN ANH** Tóm tắt: Bài báo tập trung phân tích nguyên nhân gây ra hiệu ứng quay quanh trục dọc trên lớp tên lửa hai kênh chữ thập, sơ đồ kiểu “vịt”, đồng thời khảo sát khả năng giới hạn tốc độ quay quanh trục dọc của cơ cấu rôllerôn từ đó chỉ ra cơ sở tính toán, thiết kế cơ cấu này. Từ khóa: Điều khiển TBB, Tên lửa hai kênh, Cơ cấu rôllerôn. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Tên lửa hai kênh là loại tên lửa sử dụng hai kênh điều khiển để tạo lực điều khiển. Thực tế tồn tại lớp tên lửa hai kênh, chữ thập, sơ đồ kiểu “vịt”, sử dụng cơ cấu rôllerôn. Các tên lửa này được thiết kế với các cặp cánh ổn định và cánh lái (khi không lệch) cùng nằm trên mặt phẳng đi qua trục dọc tên lửa. Như vậy khi thiết kế khí động các tên lửa này người ta không chủ động tạo ra hiệu ứng quay quanh trục dọc. Nguyên nhân gây ra hiệu ứng quay quanh trục dọc trên lớp tên lửa loại này, khả năng giới hạn tốc độ quay quanh trục dọc của cơ cấu rôllerôn là những vấn đề cần làm rõ, từ đó chỉ ra cơ sở tính toán, thiết kế cơ cấu này. 2. NỘI DUNG . Hiệu ứng quay quanh trục dọc trên lớp tên lửa hai kênh Xét các tên lửa hai kênh dạng chữ thập, sơ đồ khí động kiểu “vịt”. Sự bất đối xứng của các dòng khí chảy bao tác động lên các bề mặt khí động của tên lửa là nguyên nhân tạo ra mô men làm tên lửa quay xung quanh trục dọc. Theo [3] khi tên lửa có góc tấn, góc trượt sẽ xuất hiện các dòng khí chảy bao bất đối xứng tác động lên các bề mặt khí động của tên lửa. Điều này dẫn tới sự khác nhau về giá trị của các cặp lực khí động tác động lên các dầm cánh của tên lửa do đó tạo ra mô men xoắn M k . Ngoài ra sự bất đối xứng của các dòng khí chảy bao cũng có thể tạo ra do tính không đồng nhất của khí quyển hoặc do gió cạnh vv, tổng hợp các yếu tố này .
