Bằng các phương pháp sắc ký kết hợp, một hợp chất ecdysteroid, rubrosterone (1) và hai hợp chất triterpenoid, euscaphic acid (2) và tormentic acid (3) đã được phân lập từ dịch chiết methanol của lá loài mạn kinh (Vitex trifolia L.). Cấu trúc của các hợp chất này được xác định bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân NMR cũng như kết hợp so sánh với các hợp chất tham khảo. Hợp chất 1 lần đầu tiên được tìm thấy ở chi Vitex. | Các hợp chất ecdysteroid và triterpenoid từ lá loài mạn kinh Nghiên cứu khoa học công nghệ CÁC HỢP CHẤT ECDYSTEROID VÀ TRITERPENOID TỪ LÁ LOÀI MẠN KINH Nguyễn Thị Kim Thoa1*, Vũ Kim Thư1, Ninh Khắc Bản2, Đỗ Thị Trang2, Phan Văn Kiệm2 Tóm tắt: Bằng các phương pháp sắc ký kết hợp, một hợp chất ecdysteroid, rubrosterone (1) và hai hợp chất triterpenoid, euscaphic acid (2) và tormentic acid (3) đã được phân lập từ dịch chiết methanol của lá loài mạn kinh (Vitex trifolia L.). Cấu trúc của các hợp chất này được xác định bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân NMR cũng như kết hợp so sánh với các hợp chất tham khảo. Hợp chất 1 lần đầu tiên được tìm thấy ở chi Vitex. Từ khóa: Vitex trifolia; Ecdysteroid; Triterpenoid; Ursane. 1. MỞ ĐẦU Lá loài mạn kinh Vitex trifolia L., thuộc họ Cỏ roi ngựa (Verbanesceae), là một loài cây bụi nhiệt đợi, phân bố chủ yếu ở các quốc gia thuộc khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, như Ấn Độ, Srilanka, Trung Quốc, Philippines, Indonesia, [1]. Trong dân gian, lá loài Vitex trifolia được sử dụng để chữa đau khớp, viêm phổi, giảm đau, chống co giật,. [2]. Các nghiên cứu về thành phần hóa học của loài Vitex trifolia cho biết sự có mặt của các nhóm chất như 20-hydroxyecdysone, ecdysteroid, flavonoid, lignan, triterpenoid, iridoid, [2]. Bài báo này thông báo kết quả phân lập và xác định cấu trúc của hai hợp chất triterpenoid và một hợp chất ecdysteroid từ dịch chiết methanol của loài V. trifolia. 2. THỰC NGHIỆM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . Mẫu thực vật Mẫu lá loài mạn kinh Vitex trifolia L. được thu hái tại Vườn quốc gia Bạch Mã, Thừa Thiên Huê, Việt Nam vào tháng 9/2015. Tên khoa học được PGS. TS. Ninh Khắc Bản giám định. Mẫu tiêu bản được lưu tại viện Phòng Tài nguyên sinh vật, Viện Hóa sinh biển, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. . Hóa chất thiết bị Sắc ký lớp mỏng (TLC): Thực hiện trên bản mỏng tráng sẵn DC-Alufolien 60 F254 ( mm, Merck), RP-18 F254s (0,25 mm, Merck);
