Bài viết này trình bày một phương pháp mới để ổn định phổ gamma – dữ liệu quan trọng để tính liều bức xạ và xác định thành phần các đồng vị tạo nên trường gamma - theo nhiệt độ cho detector NaI(Tl). Phương pháp này sử dụng thuật toán hiệu chỉnh phổ theo nhiệt độ của detector mà không cần thay đổi hệ số khuếch đại của hệ thống điện tử đi kèm. | Xây dựng phương pháp ổn định phổ gamma theo nhiệt độ cho detector NaI(Tl) trong các trạm quan trắc phóng xạ môi trường Vật lý XÂY DỰNG PHƯƠNG PHÁP ỔN ĐỊNH PHỔ GAMMA THEO NHIỆT ĐỘ CHO DETECTOR NaI (Tl) TRONG CÁC TRẠM QUAN TRẮC PHÓNG XẠ MÔI TRƯỜNG Đinh Tiến Hùng1*, Cao Văn Hiệp1, Lã Xuân Thảo1, Đinh Kim Chiến1, Nguyễn Văn Huy2 Tóm tắt: Các trạm quan trắc môi trường phóng xạ sử dụng detector nhấp nháy NaI(Tl) có độ nhạy cao hơn và cung cấp giá trị liều bức xạ chính xác hơn so với việc sử dụng các ống đếm Geiger-Muller. Tuy nhiên, khi nhiệt độ môi trường vùng đặt trạm quan trắc thay đổi thì số liệu hệ đo lại thay đổi (do độ ra sáng của tinh thể và hiệu suất lượng tử của ống nhân quang điện thay đổi mạnh theo nhiệt độ). Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng vị trí đỉnh phổ có sự dịch chuyển tương đối lớn phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường đo đạc. Do vậy, rất cần thiết hiệu chỉnh các phổ ở các nhiệt độ khác nhau về phổ đo ở điều kiện chuẩn (25oC). Bài báo này trình bày một phương pháp mới để ổn định phổ gamma – dữ liệu quan trọng để tính liều bức xạ và xác định thành phần các đồng vị tạo nên trường gamma - theo nhiệt độ cho detector NaI(Tl). Phương pháp này sử dụng thuật toán hiệu chỉnh phổ theo nhiệt độ của detector mà không cần thay đổi hệ số khuếch đại của hệ thống điện tử đi kèm. Việc sử dụng phương pháp ổn định phổ do nhóm nghiên cứu đề xuất cho sai số tương đối giữa vị trí đỉnh sau khi hiệu chỉnh và vị trí đỉnh tại nhiệt độ tham chiếu < 2% trong toàn bộ dải nhiệt độ khảo sát. Từ khóa: Detector nhấp nháy; NaI(Tl); Trôi dịch phổ theo nhiệt độ; Ổn định phổ theo nhiệt độ; Dịch chuyển; Đỉnh phổ; 1. MỞ ĐẦU Đối với các hệ phổ kế sử dụng detector nhấp nháy, nhiệt độ môi trường có ảnh hưởng rõ ràng tới phổ gamma thu được, đặc biệt là vị trí và hình dạng của các đỉnh trong phổ [1]. Nhiệt độ môi trường làm thay đổi suất phát quang và thời gian chớp sáng của tinh thể nhấp nháy [2,3]; gây ra sự trôi dịch trong các hệ .
