Bài viết giới thiệu quần đảo Côn Sơn và Biển Nam dưới tầm nhìn địa sinh thái và nguồn sử Nguyễn bằng tranh độc đáo như Đồ bản và Cửu Đỉnh đúc thời Nguyễn Minh Mạng. Để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu bài viết. | Côn Đảo và Biển Nam trong tầm nhìn địa sinh thái và nhân văn CÖN ÀAÃO VAÂ BIÏÍN NAM TRONG TÊÌM NHÒN “ÀÕA-SINH THAÁI vaâ NHÊN VÙN” . Phaåm Àûác Maånh* . Phaåm Thõ Ngoåc Thaão** TOÁM TÙÆT ÚÃ baâi naây, caác taác giaã giúái thiïåu quêìn àaão Cön Sún vaâ Biïín Nam dûúái têìm nhòn “Àõa- sinh thaái” vaâ vaâi nguöìn “Sûã Nguyïîn bùçng tranh” àöåc àaáo nhû Àöì baãn vaâ Cûãu Àónh àuác thúâi Nguyïîn Minh Maång (1820-1840). Trong khöng gian phùèng, quêìn àaão Cön Sún nùçm vïì têån cuâng Àöng Nam Viïåt Nam, bao göìm àaão chñnh Cön Lön (töíng diïån tñch ²) vaâ 15 àaão nhoã (²) traãi theo hûúáng àöng bùæc-têy nam (toåa àöå: 8º34’-49’ vô àöå bùæc - 106º31’-45’ kinh àöå àöng). Àaão chñnh Cön Lön chuã yïëu laâ caác vuâng àöìi nuái (6328 ha = 88,4%) vaâ vaâi thung luäng nhoã thaânh taåo tûâ àúåt biïín tiïën Flandrian thúâi Holocene (khoaãng 6000–3000 BP), vúái hïå àöång thûåc vêåt trïn àêët liïìn vaâ dûúái bïí rêët phong phuá àa daång, thñch húåp vúái àúâi söëng con ngûúâi. Dûúái goác nhòn “Àöì baãn hoåc”, coá thïí coi “Àaåi Nam nhêët thöëng toaân àöì” (1834) chñnh laâ “Baãn töíng kïët laänh thöí” àêìu tiïn thúâi Nguyïîn vaâ, cuâng vúái sûu têåp baãn àöì Nguyïîn Àònh Àêìu (Fernaäo vaz Dourado - Canh Dêìn 1590, “An Nam Àaåi quöëc hoåa àöì” - 1838, Bartolomeu Lasso 1592-1594, Paris 1902), chuáng laâ nguöìn “sûã liïåu nïìn” hiïëm quyá minh àõnh caác aáng sûã xûa viïët vïì Cön Sún vaâ Biïín Nam (saách “Phuã Biïn taåp luåc” cuãa Lï Quyá Àön – 1776; caác biïn niïn haâng haãi, Àaåi Nam thûåc luåc chñnh biïn, Khêm Àõnh Àaåi Nam Höåi Àiïín Sûã Lïå, .); vïët tñch cû truá vaâ caác maãnh göëm Trêìn, àöìng tiïìn Nguyïîn phaát hiïån úã Hoaâng Sa vaâ caã caác àaão Song Tûã Têy, Nam Yïët cuãa Trûúâng Sa “Baãn töíng kïët laänh thöí” thûá hai àúâi Nguyïîn Minh Maång (1820-1840) chñnh laâ CÛÃU ÀÓNH, vúái caác hònh aãnh Biïín Àöng, Biïín Nam, Biïín Têy vaâ caác hònh aãnh biïíu trûng cho “Àaåi Nam nhêët thöëng” vïì
