Mục tiêu của luận án là mô tả đặc điểm và một số yếu tố gây tai nạn thương tích trẻ em dưới 16 tuổi ở các xã vùng ven thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk năm 2014. Đánh giá hiệu quả can thiệp của mô hình cộng đồng an toàn phòng chống tai nạn thương tích ở đối tượng nghiên cứu. | Luận án tiến sĩ Y học: Nghiên cứu tai nạn thương tích ở trẻ em dưới 16 tuổi và hiệu quả can thiệp của mô hình cộng đồng an toàn tại các xã vùng ven, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Hiện nay, tai nạn thƣơng tích đang đƣợc xem là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đe dọa đến sức khỏe c c nƣ c trên thế gi i, nh hƣ ng nhiều đến đ i s ng th chất, tinh thần cũng nhƣ t c động đến nền kinh tế xã hội. Đây là nguyên nhân gây nên kho ng 5 triệu ngƣ i tử vong hàng năm, chiếm 9% tổng s tử vong trên thế gi i và 12% gánh nặng bệnh tật toàn cầu. Có 90% - 95% c c trƣ ng hợp tử vong tập trung c c nƣ c thu nhập thấp và trung bình, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em dƣ i 18 tuổi. Th ng kê hàng năm, có đến gần một triệu trẻ tử vong, ngoài ra còn có hàng chục triệu trẻ kh c ph i nhập viện và một s đ lại di chứng su t đ i [80], [111], [115], [139]. Tại Việt Nam, mô hình tử vong do tai nạn thƣơng tích kh c nhau tuỳ theo lứa tuổi: từ sơ sinh đến tuổi dậy thì đu i nƣ c là nguyên nhân hàng đầu, sau đó là tai nạn giao thông bắt đầu nổi lên và tăng nhanh theo tuổi, hai nguyên nhân này chiếm đến 2/3 trong s tử vong trẻ. Kh o s t tai nạn thƣơng tích tại Việt Nam năm 2010 cho thấy tỷ suất tử vong của tai nạn thƣơng tích là 38,6/ chiếm 12,8% tổng s tử vong và tỷ suất không tử vong là . Theo th ng kê, nguyên nhân tử vong của trẻ từ 0 - 4 tuổi chủ yếu là do bệnh hô hấp và chu sinh nhƣng khi từ 5 - 9 tuổi thì tử vong do tai nạn thƣơng tích chiếm đến 42,9%, từ 10-14 tuổi tử vong do tai nạn thƣơng tích chiếm kho ng 50% và khi từ 15 - 19 tuổi thì tử vong do tai nạn thƣơng tích chiếm gần 2/3 c c trƣ ng hợp [13], [67], [80]. Tai nạn thƣơng tích trẻ em đã đ lại nhiều hậu qu cho b n thân trẻ, gia đình và xã hội. V i trƣ ng hợp nhẹ, sẽ làm hạn chế sinh hoạt của trẻ, trẻ ph i nghỉ học, ngƣ i chăm sóc trẻ nghỉ đi làm, gia đình t n kém chi phí điều trị. Trƣ ng hợp nặng hơn, trẻ qua đƣợc tử vong nhƣng ph i chịu tàn tật
