Bài báo trình bày kết quả mô phỏng và kiểm nghiệm một số thông số điều khiển chuyển động của máy bay chữa cháy dạng Ka-32A sử dụng các phương pháp khác nhau: điều khiển PID, điều khiển mờ, sử dụng đại số gia kiểm nghiệm thành công bộ điều khiển sử dụng đại số gia tử trên một mô hình của máy bay chữa cháy sẽ mở ra khả năng ứng dụng một lý thuyết mới trong việc nghiên cứu, thiết kế các hệ thống tự động điều khiển. | Điều khiển chuyển động của máy bay chữa cháy sử dụng đại số gia tử Kỹ thuật điện tử & Khoa học máy tính ĐIỀU KHIỂN CHUYỂN ĐỘNG CỦA MÁY BAY CHỮA CHÁY SỬ DỤNG ĐẠI SỐ GIA TỬ NGUYỄN ĐỨC ÁNH*, PHAN TƯƠNG LAI**, NGUYỄN QUANG VỊNH** Tóm tắt: Bài báo trình bày kết quả mô phỏng và kiểm nghiệm một số thông số điều khiển chuyển động của máy bay chữa cháy dạng Ka-32A sử dụng các phương pháp khác nhau: điều khiển PID, điều khiển mờ, sử dụng đại số gia kiểm nghiệm thành công bộ điều khiển sử dụng đại số gia tử trên một mô hình của máy bay chữa cháy sẽ mở ra khả năng ứng dụng một lý thuyết mới trong việc nghiên cứu, thiết kế các hệ thống tự động điều khiển. Từ khóa: Điều khiển mờ, Đại số gia tử, máy bay chữa cháy. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Phân tích chuyển động của máy bay để từ đó nghiên cứu tính ổn định và điều khiển được máy bay là một quá trình rất phức tạp. Ngoài sự phức tạp của chính bản thân đối tượng điều khiển thì sự tác động bên ngoài đối tượng cũng tạo nên sự phức tạp của quá trình. Để thực hiện được quá trình khảo sát trên, thông thường sử dụng phương pháp mô hình hoá bằng toán học để mô tả và khảo sát đặc tính. Các phương trình gốc của mô hình là các phương trình rất phức tạp, việc sử dụng trực tiếp các phương trình này có thể vượt quá khả năng của các công cụ khảo sát, vì vậy khi tính toán thông thường sẽ loại bỏ các yếu tố ít ảnh hưởng đến bản chất động học của máy bay và thực hiện việc tuyến tính hoá các phương trình để có được mô hình hợp lý. Đại số gia tử (Hedge Algebra - HA) giải quyết hiệu quả các vấn đề trong những môi trường không chắc chắn nên các nhà nghiên cứu có hướng tới việc ứng dụng trong lĩnh vực điều khiển và tự động hóa. HA đã được nghiên cứu trong một số bài toán nhận dạng, chẩn đoán và đã có những thành công đáng kể trong lĩnh vực điều khiển (áp dụng cho một số bài toán xấp xỉ và điều khiển mô hình đơn giản [1]) . Tuy nhiên, sử dụng HA vào bài toán điều khiển vẫn còn là vấn đề khá mới mẻ. Việc
