Hiệu ứng âm-điện lượng tử phi tuyến trong dây lượng tử hình chữ nhật với hố thế cao vô hạn được nghiên cứu lý thuyết trên cơ sở xây dựng phương trình động lượng tử cho hàm phân bố điện tử tương tác với sóng âm trong (phonon trong) và sóng âm ngoài (phonon ngoài). Đã thu được biểu thức giải tích cho dòng âm-điện phi tuyến trong dây lượng tử hình chữ nhật với hố thế cao vô hạn. Kết quả nhận được cho thấy có sự phụ thuộc phức tạp của cường độ dòng âm-điện vào nhiệt độ của hệ, vào số sóng âm, tần số sóng âm ngoài và các tham số đặc trưng của dây lượng tử hình chữ nhật. | Hiệu ứng Âm - Điện lượng tử phi tuyến trong dây lượng tử hình chữ nhật với hố thế cao vô hạn Nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ HIÖU øNG ¢M - §IÖN L¦îNG Tö PHI TUYÕN TRONG D¢Y L¦îNG Tö H×NH CH÷ NHËT VíI Hè THÕ CAO V¤ H¹N NGUYÔN V¡N NGHÜA*, NGUYÔN QUANG B¸U**, NGUYÔN Vò NH¢N*** Tãm t¾t: HiÖu øng ©m-®iÖn lîng tö phi tuyÕn trong d©y lîng tö h×nh ch÷ nhËt víi hè thÕ cao v« h¹n ®îc nghiªn cøu lý thuyÕt trªn c¬ së x©y dùng ph¬ng tr×nh ®éng lîng tö cho hµm ph©n bè ®iÖn tö t¬ng t¸c víi sãng ©m trong (phonon trong) vµ sãng ©m ngoµi (phonon ngoµi). §· thu ®îc biÓu thøc gi¶i tÝch cho dßng ©m-®iÖn phi tuyÕn trong d©y lîng tö h×nhch÷ nhËt víi hè thÕ cao v« h¹n. KÕt qu¶ nhËn ®îccho thÊy cã sù phô thuéc phøc t¹p cña cêng ®é dßng ©m-®iÖn vµo nhiÖt ®é cña hÖ, vµo sè sãng ©m, tÇn sè sãng ©m ngoµi vµ c¸c tham sè ®Æc trng cña d©y lîng tö h×nh ch÷ nhËt. KÕt qu¶ lý thuyÕt ®èi víi dßng ©m-®iÖn ®îc tÝnh to¸n sè, vÏ ®å thÞ kh¶o s¸t vµ bµn luËn cho d©y h×nh ch÷ nhËt GaAs/GaAsAl. KÕt qu¶ tÝnh sè ®îc so s¸nh víi c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n trong b¸n dÉn khèi vµ giÕng lîng tö cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c ®Ó thÊy râ ®îc sù kh¸c biÖt. Tõ khãa: VËt lý b¸n dÉn, B¸n dÉn cÊu tróc nano, VËt lý b¸n dÉn thÊp chiÒu. 1. §ÆT VÊN §Ò Trong thêi gian gÇn ®©y, cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc c«ng nghÖ, ngµnh vËt lÝ b¸n dÉn ®· ®¹t ®îc nhiÒu tiÕn bé vµ thµnh c«ng rùc rì. Sù tiÕn bé cña vËt lÝ b¸n dÉn ®îc ®Æc trng bëi sù chuyÓn híng nghiªn cøu chÝnh tõ c¸c khèi tinh thÓ sang c¸c mµng máng vµ c¸c cÊu tróc thÊp chiÒu nh hè lîng tö, siªu m¹ng, d©y lîng tö, chÊm lîng tö. Trong nh÷ng cÊu tróc thÊp chiÒu nµy, chuyÓn ®éng cña ®iÖn tö bÞ giíi h¹n nghiªm ngÆt theo mét, hai hay ba híng täa ®é nµo ®ã vµ chØ chuyÓn ®éng tù do theo híng cßn l¹i. Sù giam gi÷ ®iÖn tö trong nh÷ng hÖ thÊp chiÒu nµy dÉn ®Õn sù thay ®æi ®¸ng kÓ c¸c tÝnh chÊt vËt lý cña ®iÖn tö nh: tÝnh chÊt quang, tÝnh chÊt ®iÖn., ®ång thêi lµm xuÊt hiÖn mét sè tÝnh chÊt míi so víi