Xicloankan là một loại hiđrocacbon mà trong phân tử chỉ gồm liên kết đơn và có một vòng khép kín. Công thức tổng quát CnH2n . Cách đọc tên Ankan Thí dụ: CH3 Xiclopropan (C3H6) CH3 Metylxiclopropan (C4H8) CH3 Xiclobutan (C4H8) | Giáo khoa hóa hữu cơ 104 Biên soạn Võ Hồng Thái VII. XICLOANKAN CICLOALCAN CICLAN XICLOPARAFIN HIĐROCACBON VÒNG NO . Định nghĩa Xicloankan là một loại hiđrocacbon mà trong phân tử chỉ gồm liên kết đơn và có một vòng khép kín. . Công thức tổng quát CnH2n n 3 . Cách đọc tên Ankan Xicloankan Mạch chính là mạch vòng. Các Thí du nhóm gắn vào vòng coi là các nhóm thế gắn vào xicloankan CH3 Xiclopropan C3H6 CH3 XiCopentan C5H10 CH3 Mety l xic opropan C4H8 Xic obutan C4H8 CH3 CH3 1 2-Ni mety l xic obutan C6H12 ch H3C CH2CH3 1 3-Nimetyl-2-etylxiclopentan C9H18 Xiclohexan C6H12 H3C HC H3C CH2CH3 1-M etyl -3-etyl-5-i sopropyl xiciohexan C12H24 3 Xiclooctan C8H16 Xicloheptan C-H . . Tính chất hóa học Giáo khoa hóa hữu cơ 105 Biên soạn Võ Hồng Thái Tính chất hóa học của xicloankan nhất là các vòng 5 vòng 6 cũng như các vòng lớn hơn cơ bản giống như của ankan. Nghĩa là xicloankan thường chỉ cho được phản ứng thế với halogen X2 khi có sự hiện diện của ánh sáng hay đun nóng xicloankan không bị oxi hóa bởi dung dịch KMnO4. Tuy nhiên với các xicloankan vòng nhỏ vòng 3 vòng 4 nhất là vòng 3 còn có tính chất như một hiđrocacbon không no vì nó cho được phản ứng cộng để tạo sản phẩm mở vòng. Nguyên nhân của tính chất hóa học này là do các vòng nhỏ có sức căng góc lớn sức căng Baeyer góc CCC trong xiclopropan bằng 600 góc CCC trong xiclobutan bằng 900 đáng lẽ góc CCC của liên kết đơn là 109028 giống như trong ankan nên không bền. Chúng tham gia phản ứng cộng hay phản ứng đồng phân hóa để tạo sản phẩm mở vòng bền hơn. . Phản ứng cháy 3n CnH2n 2 O2 t0 nCO2 nH2O . Phản ứng thế Thí dui C5H10 Xicl opentan Br2 Brom 300 C ------- Ü5HgBr HBr Hinrobromua 1-Bromxic opentan C6H12 Xicl ohexan 450 C hno3 450 Axit nitric C6H11NO2 Nitroxic ohexan H2O C4H8 Xic obutan anh saòg C I 2 ----------- Cl o C HCI C4H7C I Hinroc orua Cloxiclobutan . Phản ứng cộng Xiclopropan và xiclobutan cho được phản ứng cộng hiđro H2 để tạo ankan tương ứng với sự hiện diện của niken Ni