Bài viết giới thiệu về đạo Cao Đài về sự hình thành, ra đời, cơ sở trần tục, bản chất, phân tích yếu tố của Đạo giáo được dung hợp trong đạo Cao Đài; sự tác động của bộ phận văn hóa tinh thần của các cơ tầng văn hóa bản địa rõ nét tạo nên sự tiến triển đặc biệt tôn giáo Cao Đài. | Sự dung hợp yếu tố Đạo giáo trong đạo Cao Đài SÛÅ DUNG HÚÅP YÏËU TÖË ÀAÅO GIAÁO TRONG ÀAÅO CAO ÀAÂI . Nguyïîn Thõ Thu Haâ* aåo Cao Àaâi ra àúâi àïm 24 thaáng 12 nùm giaáo hiïåp nguä chi, nghôa laâ thêu toám nùm ngaânh 1925 vúái töí chûác tiïìn thên laâ "Ngoåc hoaâng àaåo (Phêåt, Tiïn, Thaánh, Thêìn, Nhên), "truy tòm Thûúång àïë, viïët Cao Àaâi tiïn öng, àaåi böì nguyïn thuyã nhûäng àiïìu cao thêm tinh khiïët nhêët taát, giaáo àaåo Nam Phûúng"1. Sau khi àûúåc pheáp trêìn gian"3 thaânh möåt tön giaáo lúán chung cho cuãa Thöëng àöëc Nam Kò, ngaây 24 thaáng 12 nùm toaân thïë giúái, cho nïn goåi laâ Àaåi àaåo. 1926 àaåo mûúån chuâa Tûâ Lêm (tónh Têy Ninh) töí Tam kò úã àêy khöng phaãi laâ Bùæc, Trung, Nam chûác lïî khai àaåo. Öng Ngö Vùn Chiïu, viïn chûác Kò maâ laâ: lêìn thûá ba. "Kïí tûâ nhûát khñ Thaái cûåc phoâng Nhò phuã thöëng àöëc àûáng àêìu 12 quan laåi (trúâi) phên àõnh êm, dûúng, hoaá sanh, àïën Baân vaâ viïn chûác àoåc giêëy pheáp cuãa thöëng àöëc thuöåc Cöí khai thaánh giaáo daåy àaåo múã àúâi, múã mang àõa Nam Kò cho pheáp lêåp ra àaåo múái mang tïn sinh chuáng; tûâ êëy dêîn túái Thaái Thûúång àaåo töí, chñnh thûác laâ Cao Àaâi Àaåi Àaåo Tam Kò Phöí Àöå. Nhiïn Àùng Cöí phêåt truyïìn àaåo, hiïåp thaânh tam Trong baãn tuyïn ngön thaânh lêåp àaåo coá baâi thú giaáo goåi laâ nhûát kò phöí àöå, tñ höåi thûúång ngûún thêët ngön tûá tuyïåt mang tïn 12 ngûúâi àêìu tiïn lêåp khai àaåo; dêîn xuöëng nhaâ Chêu. Laäo Tûã laâ Thaái àaåo: Thûúång hoaá thên khai àaåo Tiïn, Thñch Ca truyïìn "Chiïu, Kò, Trung dêîn àöå Hoaâi sanh àaåo Phêåt, Khöíng Phu tûã vaâ Gia tö giaáo chuã khai Baân àaåo khai Sang Quyá Giaãng thaânh àaåo Thaánh sûãa àúâi, laâ nhõ kò phöí àöå, sûãu höåi Hêåu Àûác Tùæc Cû thiïn àõa caãnh trung ngûún. Nïn ngûún höåi naâo cuäng coá tam Hûúân Minh Mên àaáo thuã àaâi danh"2. giaáo daåy truyïìn, tuyâ theo nhên phêím maâ lêåp àaåo. Àaåo Cao Àaâi cho rùçng àaåo àaä qui tuå .
