Đỗ Phấn là một trong những tiểu thuyết gia tiêu biểu của văn học Việt Nam đầu thế kỉ XXI. Tác phẩm của ông tập trung vào đề tài đô thị, đặc biệt nhà văn rất chú ý đến tâm thức thị dân trong bối cảnh ô nhiễm môi trường hiện nay. Dưới góc nhìn của một nhà văn dành nhiều tâm huyết với quê hương, Đỗ Phấn đã giải mã những biểu hiện tâm lí của con người hiện đại, từ tham vọng chinh phục, xâm phạm tự nhiên đến quá trình nhận thức vai trò tích cực của muôn loài. | Tâm thức thị dân trong tiểu thuyết Đỗ Phấn từ góc nhìn phê bình sinh thái TÂM THỨC THỊ DÂN TRONG TIỂU THUYẾT ĐỖ PHẤN TỪ GÓC NHÌN PHÊ BÌNH SINH THÁI NGUYỄN THÙY TRANG Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế Tóm tắt: Đỗ Phấn là một trong những tiểu thuyết gia tiêu biểu của văn học Việt Nam đầu thế kỉ XXI. Tác phẩm của ông tập trung vào đề tài đô thị, đặc biệt nhà văn rất chú ý đến tâm thức thị dân trong bối cảnh ô nhiễm môi trường hiện nay. Dưới góc nhìn của một nhà văn dành nhiều tâm huyết với quê hương, Đỗ Phấn đã giải mã những biểu hiện tâm lí của con người hiện đại, từ tham vọng chinh phục, xâm phạm tự nhiên đến quá trình nhận thức vai trò tích cực của muôn loài. Có thể thấy, đó là một hành trình phức tạp trong thế giới tinh thần của người đô thị. Những điều này được nhà văn thể hiện thông qua nghệ thuật phân tích, miêu tả tâm lí nhân vật và ngôn ngữ kể chuyện độc đáo, mới lạ. Từ khóa: Đô thị, Đỗ Phấn, phê bình sinh thái, tâm thức thị dân. 1. MỞ ĐẦU Khi thăm dò tiềm thức, C. Jung đã phát hiện ra “cái psyché của chúng ta là cái thuộc về thiên nhiên và sự bí mật của nó cũng không có giới hạn nào. Bởi vậy chúng ta không thể định nghĩa được thiên nhiên, cũng như không thể định nghĩa được cái psyché. Chúng ta chỉ có thể cả quyết rằng nó hiện hữu trong chúng ta và miêu tả được nó đến đâu hay đến đấy” [2, ], (psyché nghĩa là tinh thần, người viết chú thích). Như vậy, thế giới tinh thần của con người và thế giới tự nhiên có một sợi dây liên kết vô hình, khó lí giải. Con người là một phần tự nhiên, nên đời sống tinh thần của con người bị tự nhiên chi phối, tác động, ảnh hưởng. Từ xa xưa, nhân loại đã gọi tự nhiên bằng những đại từ gần gũi “Mẹ thiên nhiên”, “Mẹ Trái đất” nhằm bày tỏ thái độ thành kính, tôn trọng trước những gì tự nhiên đã trao tặng, nâng đỡ, dung dưỡng con người. Nhưng khi bước vào thời đại hậu công nghiệp, nhân loại đã dần lãng quên sự bảo bọc của Trái đất, lãng quên kết nối tinh thần
