Bài viết trình bày việc khảo sát đặc điểm hình thái, xác định sơ bộ thành phần hóa học và hoạt tính kháng vi sinh vật của địa y Dirinaria applanata nhằm bổ sung dữ liệu về loài địa y này tại Việt Nam. | Khảo sát đặc điểm hình thái, thành phần hoá học và hoạt tính kháng vi sinh vật của địa y Dirinaria applanata (Feé) D. D. Awasthi Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI, THÀNH PHẦN HOÁ HỌC VÀ HOẠT TÍNH KHÁNG VI SINH VẬT CỦA ĐỊA Y DIRINARIA APPLANATA (FEÉ) D. D. AWASTHI Phan Cảnh Trình*, Võ Lê Công Tráng*, Dương Nguyễn Phi Long*, Nguyễn Đinh Nga* TÓM TẮT Mở đầu: Dirinaria applanata là loài địa y phổ biến ở Việt Nam nhưng chưa được nghiên cứu đầy đủ về thành phần hoá học cũng như hoạt tính sinh học. Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm hình thái, xác định sơ bộ thành phần hoá học và hoạt tính kháng vi sinh vật của địa y Dirinaria applanata nhằm bổ sung dữ liệu về loài địa y này tại Việt Nam. Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: Mẫu địa y được thu hái trên thân Dừa, tại tỉnh Bến Tre; xác định loài nhờ đặc điểm hình thái và các dữ liệu hoá định danh tại chỗ. Địa y được nghiền thành bột, chiết xuất với methanol, tách phân đoạn bằng sắc ký cột chân không, xác định phân đoạn có hoạt tính kháng vi sinh vật. Chất kháng khuẩn được phân lập định hướng nhờ kỹ thuật sắc ký lớp mỏng kết hợp tự sinh đồ, sau đó sắc ký cột cổ điển. Kết quả: Loài địa y phân bố trên thân Dừa tại huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre có các đặc điểm hình thái phù hợp với mô tả về Dirinaria applanata. Cao chiết methanol từ địa y này có hoạt tính trên Staphyloccocus aureus, Streptococcus faecalis, Candida albicans, Candida tropicalis, Candida glabrata, Trichophyton rubrum và Microsporum canis. Phân đoạn mục tiêu PĐ-D-2T là chất rắn kết tinh, màu trắng, đạt độ tinh khiết sắc ký lớp mỏng, kháng Staphyloccocus aureus ATCC 43300 đề kháng methicilin, Streptococcus faecalis ATCC 29212 ở nồng độ MIC là 115 µg/ml. Kết luận: Dirinaria applanata là loài địa y tiềm năng trong nghiên cứu phát triển thuốc điều trị bệnh nhiễm. Đề nghị xác minh cấu trúc PĐ-D-2T và tiến hành thử nghiệm các hoạt tính sinh học khác. Từ khóa:
