Đồng hóa mưa vệ tinh bằng phương pháp 3DVar, áp dụng thử nghiệm cho lưu vực sông Hồng

Đồng hóa số liệu mưa đầu vào phục vụ mục đích dự báo thủy văn đã và đang được các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực khí tượng thủy văn quan tâm. Đặc biệt đối với những khu vực có địa hình phức tạp và số liệu phụ thuộc do tính chất liên quốc gia như khu vực thượng nguồn sông Hồng và địa giới Trung Quốc. | Đồng hóa mưa vệ tinh bằng phương pháp 3DVar, áp dụng thử nghiệm cho lưu vực sông Hồng ĐỒNG HÓA MƯA VỆ TINH BẰNG PHƯƠNG PHÁP 3DVAR, ÁP DỤNG THỬ NGHIỆM CHO LƯU VỰC SÔNG HỒNG Trần Thanh Huyền(1), Kiều Quốc Chánh(2), Trần Quang Đức(1) (1) Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội (2) Đại học Bloomington, Indiana, USA Ngày nhận bài: 2/4/2019; ngày chuyển phản biện: 4/4/2019; ngày chấp nhận đăng: 15/5/2019 Tóm tắt: Đồng hóa số liệu mưa đầu vào phục vụ mục đích dự báo thủy văn đã và đang được các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực khí tượng thủy văn quan tâm. Đặc biệt đối với những khu vực có địa hình phức tạp và số liệu phụ thuộc do tính chất liên quốc gia như khu vực thượng nguồn sông Hồng và địa giới Trung Quốc, số liệu đo đạc thường không liên tục và hạn chế ở nhiều khu vực, trong khi đó các sản phẩm mưa từ các vệ tinh quan sát trái đất dù có độ phủ không gian lớn nhưng khó có thể xác định được mưa đối lưu, mưa cục bộ với quy mô nhỏ. Nghiên cứu ứng dụng thử nghiệm phương pháp đồng hóa 3DVar cho mưa vệ tinh trên lưu vực sông Hồng với việc sử dụng 2 nguồn số liệu mưa vệ tinh GSMaP (Global Satellite Mapping) và GPM (Global Precipitation Measurement) được thu thập và xử lý bằng công cụ hỗ trợ dự báo Delft-FEWS. Số liệu mưa đồng hóa sau đó được kiểm định bằng số liệu thực đo cho chuỗi thời gian trong tháng 8/2018. Kết quả sau khi đồng hóa đã trình diễn một số điểm mưa cục bộ không phát hiện được bởi 2 nguồn mưa vệ tinh, đem lại bức tranh hoàn thiện hơn về phân bố mưa theo không gian cho lưu vực sông Hồng. Từ khóa: 3DVar, mưa vệ tinh, GPM, GSMaP, lưu vực sông Hồng. 1. Đặt vấn đề trường hợp của vùng nghiên cứu - lưu vực sông Trên quy mô lưu vực, mưa là một yếu tố khí Hồng một phần lưu vực thuộc lãnh thổ Trung tượng quan trọng ảnh hưởng trực tiếp tới các Quốc. Hạn chế này cần được khắc phục, đặc biệt quá trình thủy văn như phát sinh dòng chảy, mưa trong những điều kiện thời tiết cực đoan như lớn dẫn tới lũ quét phía .