Thơ tượng trưng Việt Nam đã làm nên một cuộc cách mạng ngôn ngữ. Xuất phát từ quan niệm sáng tạo thơ là sáng tạo chữ nghĩa và làm hiển lộ vẻ đẹp chữ nghĩa, các nhà thơ tượng trưng đã tạo ra một lối thơ – chữ vô cùng độc đáo. Có thể nói, lần đầu tiên trong lịch sử thi ca Việt Nam, ngôn ngữ thơ được giải thoát khỏi sự kìm kẹp của lý trí, kinh nghiệm, thực tại. | Cuộc cách mạng ngôn ngữ trong thơ tượng trưng Việt Nam Tạp chí Khoa học Đại học Huế: Khoa học Xã hội và Nhân văn ISSN 2588–1213 Tập 127, Số 6C, 2018, Tr. 147–157; DOI: CUỘC CÁCH MẠNG NGÔN NGỮ TRONG THƠ TƯỢNG TRƯNG VIỆT NAM Hồ Văn Quốc Trường Đại học Văn Hiến 613 Âu Cơ, P. Phú Trung, Q. Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam Tóm tượng trưng Việt Nam đã làm nên một cuộc cách mạng ngôn ngữ. Xuất phát từ quan niệm sáng tạo thơ là sáng tạo chữ nghĩa và làm hiển lộ vẻ đẹp chữ nghĩa, các nhà thơ tượng trưng đã tạo ra một lối thơ – chữ vô cùng độc đáo. Có thể nói, lần đầu tiên trong lịch sử thi ca Việt Nam, ngôn ngữ thơ được giải thoát khỏi sự kìm kẹp của lý trí, kinh nghiệm, thực tại. Các nhà thơ tượng trưng một mặt chế tác ra những ngôn ngữ biểu tượng, tương hợp, tiềm thức, bí nhiệm; mặt khác, khai thác triệt để sức mạnh tự trị của ngôn ngữ để nó tự tạo sinh nghĩa. Do đó, ngôn ngữ thơ tượng trưng có khả năng giải mã những góc khuất của tâm hồn và làm hiển lộ vẻ đẹp huyền vi, thống nhất sâu xa của vũ trụ. Từ tượng trưng, ngôn ngữ biểu tượng, tương hợp, tiềm thức, bí nhiệm, tự trị, tạo sinh nghĩa 1. Đặt vấn đề Không có ngôn ngữ sẽ không có văn học vì ngôn ngữlà yếu tố tiên quyết của văn học. Ở mỗi thể loại văn học, ngôn ngữ có chức năng, đặc trưng riêng; nếu văn xuôi lấy ngôn ngữ làm phương tiện biểu đạt ý nghĩa, thì thơ lấy ngôn ngữ làm cứu cánh tự tại. Sáng tạo thơ trước hết là sáng tạo chữ nghĩa, làm hiển lộ vẻ đẹp chữ nghĩa, hay nói như Jacobson: “Thơ là chức năng thẩm mỹ của ngôn ngữ” [8, Tr. 469]. Thơ không chỉ làm đẹp mà còn làm giàu cho ngôn ngữ, gắn kết với ngôn ngữ như thể xác với linh hồn. Thơ tượng trưng đã làm tốt thiên chức này, tạo nên một cuộc cách mạng cho ngôn ngữ khi chế tác ra lối thơ – chữ vô cùng độc đáo. Và chữ/ ngôn ngữ thơ tượng trưng là thứ chữ/ ngôn ngữ biểu tượng, tương hợp, tiềm thức, bí nhiệm. Các nhà thơ tượng trưng khai thác triệt để sức .
