Bài viết này tổng quan một số vấn đề liên quan tới quan trắc, cảnh báo lũ quét trong và ngoài nước, từ đó phân tích lựa chọn và đề xuất thí điểm xây dựng một hệ thống quan trắc và cảnh báo lũ quét bùn đá cho khu vực miền núi. | Tổng quan về quan trắc và cảnh báo sớm lũ quét bùn đá KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TỔNG QUAN VỀ QUAN TRẮC VÀ CẢNH BÁO SỚM LŨ QUÉT BÙN ĐÁ Vũ Bá Thao, Phạm Văn Minh Viện Thủy công, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam Lê Quang Tuấn, Nguyễn Trung Kiên Tổng cục Phòng, Chống thiên tai Tóm tắt: Lũquét,sạtlởđấtlàcácloạihìnhthiêntaigây thiệthại lớn về người, tàisản chocáctỉnh miền núiphía Bắc,miền Trung và Tây Nguyên. Tuy vậy, các bản đồ phân vùng nguy cơ lũ quét, sạt lở đất chưa thể hiện đư ợc cụ thể địa điểm và thời gian xảy ra thiên tai lũ quét. Một số mô hình thí điểm về quan trắc, cảnh báo dựa vào lượng mưa và mực nước sông chỉ phù hợp với loại hình lũ quét trên lưu vực sông. Trong khi đó, đối với lũquét dạngbùnđá xảy ra tại phía thư ợng nguồn lưu vự c sông ở các khuvựcmiềnnúi, làloại hìnhthiêntai phổbiếnvàcótáchại nghiêm trọng, thì chưa được quan tâm nghiên cứu và áp dụng hệ thống quan trắc, cảnh báo sớm. Bài viết này tổng quan một số vấn đề liên quan tới quan trắc, cảnh báo lũ quét trong và ngoài nước, từ đó phân tích lựa chọn và đề xuất thí điểm xây dựng một hệ thống quan trắc và cảnh báo lũ quét bùn đá cho khu vực miền núi. Từ khóa: Lũ quét, lũ bùn đá, sạt lở đất, quan trắc và cảnh báo sớm. Abstract: Flash floods and landslides are major types of natural disasters that usually causes loss of life and damages to property in mountainous provinces in the North, Central regions, and Central Highlands. However, risk maps of flash flood and landslide have not shown specific locations and time of occurrence of the disasters. Some pilot monitoring and warning models based on rainfall and river water level information are suitable only for flash floods in river basins. While the flash floods associated with debris flow occurring in the upstream of catchments in mountainous areas, a popular hazard that usually causes serious damages, have not been studied and applied such monitoring and early warning systems. This article reviews a number of
