Trong kho tàng văn hoá của các dân tộc ở Tây Nguyên, điêu khắc tượng nhà mồ được coi là nét văn hoá mang bản sắc độc đáo. Những bức tượng nhà mồ của người Gia Rai và Bana không chỉ là các sản phẩm điêu khắc dân gian đơn thuần, mà còn thể hiện giá trị văn hóa tâm linh độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên. | Độc đáo nghệ thuật tượng nhà mồ Giarai và Bana |Số 10 – Tháng 12 năm 2018| TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC TÂN TRÀO ISSN: 2354 - 1431 Độc đáo nghệ thuật tượng nhà mồ Giarai và Bana Ngô Văn Doanh a* a Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam * Email: doanhngovan@ Thông tin bài viết Tóm tắt Trong kho tàng văn hoá của các dân tộc ở Tây Nguyên, điêu khắc tượng nhà Ngày nhận bài: mồ được coi là nét văn hoá mang bản sắc độc đáo. Những bức tượng nhà mồ 18/6/2018 Ngày duyệt đăng: của người Gia Rai và Bana không chỉ là các sản phẩm điêu khắc dân gian đơn 10/12/2018 thuần, mà còn thể hiện giá trị văn hóa tâm linh độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên. Từ khoá: Kho tàng văn hóa; tượng nhà mồ; giá trị văn hóa; dân tộc thiểu số. Như rừng cây của Tây Nguyên, “rừng” tượng mồ của người Giarai và Bana cũng đầy bí mật và huyền ảo. Vào “rừng” tượng mồ, ta như được xem cả một phòng triển lãm lớn về lịch sử điêu khắc của nhân loại từ thời nguyên thủy xa xưa tới hiện đại, như được thấy nhiều loại ngôn ngữ điêu khắc, nhiều phong cách nghệ thuật thật khác nhau. Có những pho tượng vô cùng đơn giản về khối và nét nhưng lại rất sống động; có những bức tượng tuy nhỏ nhưng lại nở bung ra từ thân gỗ để hiện lên như những tượng đài hoành tráng, có những bức tượng lại thật “siêu thực” Điều đó chứng tỏ tượng mồ của người Giarai và khó hiểu, có những cột tượng lại đầy tính ấn tượng, Bana đã có cả một quá trình lịch sử phát triển lâu dài và, tất nhiên là có không ít những tượng gỗ rất hiện với thay đổi cả về chức năng lẫn ngôn ngữ nghệ thực. thuật. Do đó, nếu không bóc được ra thành từng lớp hay từng phong cách thì sẽ rất khó hiểu ý nghĩa cũng như giá trị và vẻ đẹp của tượng mồ Tây Nguyên – một trong những nền nghệ thuật điêu khắc gỗ dân gian độc đáo nhất của Việt Nam và Đông Nam Á. Thế nhưng, có nhiều lý do khiến công việc này trở nên rất khó khăn. Vì tượng mồ làm từ những thân
