Bài viết trình bày các nội dung: thành phần hạt, phân loại đất theo thành phần hạt; thành phần khoáng vật của đất; thành phần hóa học của đất; nước (pha lỏng) trong đất; nước liên kết vật lý; khí trong đất; kiến trúc và liên kết kiến trúc; cấu tạo của đất. | Tính chất cơ lý của đất đá CHỦ ĐỀ TÍNH CHẤT CƠ LÝ CỦA ĐẤT ĐÁ 644 Đất Đỗ Minh Toàn - Khoa Địa chất Trường Đại học Mỏ - Địa chất Đông Ngạc – Từ Liêm – Hà Nội 1. Giới thiệu Đất là đối tượng nghiên cứu của Địa chất công trình (ĐCCT). Đất là hệ phân tán gồm chủ yếu ba pha: rắn – các hạt khoáng vật, lỏng – nước và khí trong đất. Nội dung nghiên cứu đất bao gồm: thành phần hạt, phân loại đất, thành phần khoáng vật và hóa học các pha trong đất, các tính chất hóa lý, đặc điểm kiến trúc cấu tạo của đất. 2. Thành phần hạt, phân loại đất theo thành phần hạt . Các khái niệm cơ bản Hạt đất được hiểu là một hạt (mảnh) khoáng vật hoặc nhiều hạt (mảnh) khoáng vật khác nhau mà giữa chúng được dính kết với nhau bởi các mối liên kết hóa học bền vững. Kích thước mỗi hạt đất được lấy bằng đường kính trung bình của nó (mm). Trong địa chất công trình (ĐCCT), đất được phân thành các nhóm hạt, mỗi nhóm hạt nằm trong một giới hạn đường kính xác định. Các hạt được xếp vào 1 nhóm khi chúng có các tính chất ĐCCT tương tự nhau. Ở Việt Nam giống như Nga và một số nước khác, trong đất phân ra 6 nhóm hạt lớn: tảng (>200mm), cuội (dăm) (20-200,mm), sỏi (sạn) (2-20,mm), cát (), bụi () và sét (< 0,002mm). Thành phần hạt của đất là hàm lượng phần trăm tương đối của các nhóm hạt có trong đất. Để xác định thành phần hạt của đất, tiến hành thí nghiệm phân tích thành phần hạt. Đối với đất rời, sử dụng phương pháp rây; đất dính sử dụng phương pháp dựa vào nguyên lý Stốc về “Sự lắng chìm của các hạt rắn trong môi trường nước yên tĩnh”- Thường sử dụng tỷ trọng kế. . Phân loại đất Từ kết quả phân tích hạt, trước tiên sơ bộ phân ra đất hòn lớn và chứa hòn lớn (nhóm hạt >2mm chiếm >10%) – sử dụng bảng phân loại đất hòn lớn và đất cát; đất hạt mịn (nhóm hạt >2mm chiếm 10mm chiếm > 50%; >2mm cuội (dăm); đất sỏi chiếm > 50% Đất sỏi cát Khi hàm lượng NH >2mm từ 30-50% nhưng >NHt cát > NH bụi Đất
