Bài viết nghiên cứu các vấn đề hệ sinh thái nhân văn, quần xã nhân văn và hệ thống lãnh thổ sinh thái và chiến lược phát triển bền vững, chính sách xây dựng các hệ sinh thái nhân văn trong khoa học môi trường. | Hệ thống lãnh thổ sinh thái, quần xã nhân văn và hệ sinh thái nhân văn trong khoa học môi trường TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 4 NĂM 2002 Trao đổi HỆ THỐNG LÃNH THỔ SINH THÁI, QUẦN XÃ NHÂN VĂN VÀ HỆ SINH THÁI NHÂN VĂN TRONG KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG ưNguyễn Thế Thôn Viện Vật lý ứng dụng và Thiết bị khoa học I. Mở đầu Khoa học môi trường là khoa học nghiên cứu môi trường sống của con người và các hệ sinh vật, nghiên cứu sự tác động qua lại giữa con người với môi trường sống ấy nhằm phục vụ thực tiễn cho sự phát triển bền vững của xã hội loài người. Sinh thái học nghiên cứu sự tác động qua lại lẫn nhau giữa sinh vật hoặc một nhóm hay nhiều nhóm sinh vật với môi trường sống xung quanh. Con người cũng là sinh vật, nên nghiên cứu sự tác động qua lại giữa con người và môi trường sống chung quanh chính là nghiên cứu sinh thái học con người. Do con người có ý thức tinh thần, ngôn ngữ, dân tộc, tôn giáo, văn hoá, chính trị, kinh tế, khoa học kỹ thuật và tổ chức xã hội, nên sinh thái học con người được phân biệt với sinh thái học của sinh vật và được gọi là sinh thái nhân văn. Do đó khoa học môi trường chính là khoa học sinh thái nhân văn cùng với sự nghiên cứu toàn diện hệ thống môi trường sống của con người và các hệ sinh vật. Sinh thái học có khái niệm và đối tượng nghiên cứu cơ bản là hệ sinh thái. Khoa học sinh thái nhân văn cũng có khái niệm và đối tượng nghiên cứu cơ bản của mình là hệ sinh thái nhân văn, trong hệ sinh thái nhân văn có quần xã nhân văn và sinh cảnh nhân văn. Quần xã nhân văn chính là con người và xã hội của nó cùng các sinh vật có quan hệ đời sống được nuôi trồng hoặc được bảo vệ, xây dựng hoặc bị huỷ hoại, phụ thuộc vào con người trong kinh tế - xã hội và môi trường sống. Còn sinh cảnh nhân văn chính là lãnh thổ sinh thái - lãnh thổ môi trường sống của con người và mọi thể sinh vật. Các vấn đề về hệ sinh thái nhân văn, quần xã nhân văn và hệ thống lãnh thổ sinh thái là những vấn đề mới mà
