Người Thái giống nhiều dân tộc thiểu số khác ở Tây Bắc có những nét rất riêng, độc đáo trong đời sống văn hóa vật chất và tinh thần. Đặc biệt, người Thái có những quan niệm riêng về linh hồn (khuôn, khuân), có rất nhiều điều kiêng kị trong cuộc sống hàng ngày cũng như trong tang ma. | Quan niệm về linh hồn (khuôn, khuân) và đôi điều kiêng kị trong tang ma của người Thái Đen tỉnh Sơn La TẠP CHÍ KHOA HỌC Khoa học Xã hội, Số 15 (5/2019) tr 48 - 56 QUAN NIỆM VỀ LINH HỒN (KHUÔN, KHUÂN) VÀ ĐÔI ĐIỀU KIÊNG KỊ TRONG TANG MA CỦA NGƯỜI THÁI ĐEN TỈNH SƠN LA Lường Hoài Thanh, Lê Thị Dung Trường Đại học Tây Bắc Tóm tắt: Người Thái giống nhiều dân tộc thiểu số khác ở Tây Bắc có những nét rất riêng, độc đáo trong đời sống văn hóa vật chất và tinh thần. Đặc biệt, người Thái có những quan niệm riêng về linh hồn (khuôn, khuân), có rất nhiều điều kiêng kị trong cuộc sống hàng ngày cũng như trong tang ma. Từ khóa: Người Thái, linh hồn, “phi” (ma), kiêng kị. 1. Đặt vấn đề Trong lịch sử, nhân loại đã lưu lại biết bao dấu vết về sự tồn tại của mình. Một trong những dấu tích ấy là các mộ táng và các cách thức chôn cất người quá cố. Thông qua những dấu tích ấy nói lên quan niệm của người xưa về một cuộc sống ở thế giới bên kia, về con đường đi vào xứ sở của các linh hồn cũng như cuộc sống ở kiếp sau. Con người đã cố gắng tìm những phương thức xử trí tốt nhất cho người đã chết sao cho phù hợp với cuộc sống, phương thức sản xuất vật chất, đặc điểm tín ngưỡng của tôn giáo mà họ thực hiện khi còn sống. Việc nghiên cứu về tục tang ma, quan niệm về linh hồn, về thế giới bên kia của các dân tộc thiểu số, nhất là các tộc người ở Tây Bắc Việt Nam trong đó có người Thái là một việc làm có ý nghĩa khoa học và thực tiễn. Thông qua những quan niệm của họ về linh hồn, về thế giới bên kia cùng với những tục lệ, kiêng kị trong tang lễ giúp chúng ta hiểu hơn về đời sống tinh thần, quan niệm về vũ trụ quan của họ, lý giải được phần nào ý nghĩa những tục lệ đó suốt từ thời nguyên thủy tồn tại đến ngày nay. 2. Nội dung . Quan niệm về linh hồn (khuôn, khuân) và tín ngưỡng thờ “phi” (ma) của người Thái Đen tỉnh Sơn La Tín ngưỡng vật linh (hay “vạn vật hữu linh”, “vạn vật có linh hồn”) là tín ngưỡng ra đời từ thời kỳ nguyên thủy trong
