Gốc tự do được định nghĩa là các gốc hóa học có chứa một hoặc nhiều electron không bắt cặp trong nguyên tử hay trong các orbital của phân tử. Sơ đồ cấu tạo của phân tử oxygen cho thấy bản thân nó cũng chính là một gốc oxy hóa, bởi vì oxygen sở hữu 2 electron không bắt cặp. | Những cập nhật mới về gốc tự do và hệ thống chống oxy hóa trong cơ thể Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016 Tổng Quan NHỮNG CẬP NHẬT MỚI VỀ GỐC TỰ DO VÀ HỆ THỐNG CHỐNG OXY HÓA TRONG CƠ THỂ Lê Quốc Tuấn*, Nguyễn Thị Hiệp**, Nguyễn Thị Lệ* MỞ ĐẦU monooxygenase. Các yếu tố môi trường: tia cực tím, X-quang, Gốc tự do được định nghĩa là các gốc hóa hóa chất độc hại, hydroxyl-amine thơm, hợp học có chứa một hoặc nhiều electron không bắt chất nitro thơm, thuốc trừ sâu (như paraquat), cặp trong nguyên tử hay trong các orbital của hóa trị liệu. phân tử. Sơ đồ cấu tạo của phân tử oxygen cho thấy bản thân nó cũng chính là một gốc oxy hóa, Ti thể là nguồn gốc chính của các gốc oxy bởi vì oxygen sở hữu 2 electron không bắt cặp . phản ứng: Ti thể tiêu thụ oxygen kết hợp với quá trình phosphoryl hóa oxy hóa. Ở điều kiện bình Sự hình thành các gốc có nguồn gốc oxy (hay thường, gần 95-97% oxygen được khử thành các gốc oxy phản ứng: reactive oxygen species) nước, một phần nhỏ oxy tiêu thụ (3-5%) dùng để do 2 cơ chế: phản ứng chuyển điện tử (electron- khử anion superoxide. Ubiquinone hay transfer reaction), và phản ứng chuyển năng Coenzym Q là một chất vận chuyển electron lượng (electron-transfer reaction). Cả 2 nhóm trong chuỗi hô hấp nội bào. Coenzym Q hiện phản ứng này đều có vai trò quan trọng trong diện cả ở khoảng gian màng và chất nền ti thể. môi trường sinh học, và tạo thành các típ khác Ubiquinone hay Coenzym Q được khử bởi phức nhau của quá trình tổn thương và ngộ độc tế hợp I và phức hợp II, sau đó chuyển electron bào. sang phức hợp III. Trong các quá trình oxy hóa - Phản ứng chuyển điện tử: tạo ra các gốc khử, ubiquinone có thể tồn tại ở 3 dạng: quione anion superoxide, gốc hydrogen peroxide, gốc (dạng oxy hóa hoàn toàn), semiquinone (gốc tự hydroxyl, gốc peroxyl và alkoxyl lipid. do), và hydroquinone (khử hoàn toàn): hình bên - Phản ứng chuyển năng lượng: tạo ra các dưới. Sự rò rỉ electron .
