Bài viết trình bày các nội dung: sự biến đổi paradigm lý thuyết hệ thống; nghịch lý của sự phân hóa hệ thống và xã hội; hệ thống như là sự khác biệt giữa hệ thống và môi trường. bài viết để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu. | Cách tiếp cận lý thuyết phân hóa của Niklas Luhmann về hệ thống C¸ch tiÕp cËn Lý THUYÕT PH¢N HãA CñA NIKLAS LUHMANN vÒ hÖ thèng Lª Ngäc Hïng(*) T rong bèi c¶nh khñng ho¶ng lý thuyÕt x· héi häc vµo nh÷ng n¨m mµ bµi viÕt muèn giíi thiÖu (Niklas Luhmann, 1991, ). (*) 1970-1990, Niklas Luhmann, nhµ x· 1. Sù biÕn ®æi paradigm trong lý thuyÕt hÖ thèng héi häc ng−êi §øc, ®· sö dông c¸ch tiÕp Luhmann dµnh phÇn më ®Çu cuèn cËn lý thuyÕt ph©n hãa ®Ó ph¸t triÓn s¸ch “C¸c hÖ thèng x· héi” (1984) ®Ó mét lý thuyÕt x· héi häc thèng nhÊt vÒ ph©n tÝch sù biÕn ®æi hÖ kh¸i niÖm hÖ thèng (Niklas Luhmann, 1984). ¤ng (paradigm, hÖ biÕn hãa, bé m¸y kh¸i ®· viÕt h¬n 70 cuèn s¸ch vµ gÇn 400 bµi niÖm, m« thøc) trong lý thuyÕt (c¸c) hÖ ®¨ng t¹p chÝ khoa häc vÒ c¸c chñ ®Ò thèng (systems theory). Theo «ng, lý kh¸c nhau cña khoa häc x· héi vµ nh©n thuyÕt phæ qu¸t lµ lý thuyÕt quy chiÕu - v¨n. Tuy nhiªn, nhiÒu ng−êi ch−a biÕt tù th©n (self-referential) vµ do vËy, lý ®Õn nh÷ng ph¸t kiÕn míi cña «ng vÒ sù thuyÕt vÒ sù ph©n hãa còng lµ kÕt qu¶ ph©n hãa cña x· héi (Niklas Luhmann, cña sù ph©n hãa. Luhmann kh«ng nãi 1977, ) vµ ph©n hãa hÖ thèng, vÒ râ ®ã lµ sù ph©n hãa nh− thÕ nµo(**) nghÞch lý cña thèng nhÊt ®a thµnh phÇn (Xem Niklas Luhmann, 1984, ), (unitas multiplex, sù thèng nhÊt ®a nh−ng «ng cho r»ng lý thuyÕt x· héi häc d¹ng) vµ x· héi nh− lµ sù thèng nhÊt bÞ muèn cñng cè vÞ trÝ khoa häc cña nã th× ph©n hãa (differentiated unity) (Niklas cÇn ph¶i phøc t¹p h¬n rÊt nhiÒu, tøc lµ Luhmann, 1990, ). Trªn thÕ ph¶i kh¸c biÖt rÊt nhiÒu so víi c¸c lý giíi, Luhmann lµ t¸c gi¶ næi tiÕng cña thuyÕt kinh ®iÓn, kÓ c¶ lý thuyÕt vÜ ®¹i mét c¸ch tiÕp cËn lý thuyÕt míi, mét siªu lý thuyÕt(*) (Niklas Luhmann, 1984, ) (*) vÒ hÖ thèng mµ träng t©m lµ lý thuyÕt vi ., ViÖn X· héi häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh. Nghiªn cøu nµy ®−îc tµi ph©n vÒ hÖ thèng hay lý thuyÕt hÖ thèng trî bëi Quü ph¸t triÓn .
