Bài viết nhằm giúp hiểu rõ hơn mối quan hệ trung tâm và ngoại vi trong không gian văn hóa, giải quyết các mâu thuẫn và những xung đột đả khả dĩ giữa hai phạm trù này; đồng thời tìm hiểu đặc trưng không gian văn hóa xem xét trong không gian tự nhiên và không gian xã hội. | Những vấn đề lý luận chung của quan hệ trung tâm và ngoại vi trên cấp độ không gian văn hóa NH÷NG VÊN §Ò Lý LUËN CHUNG CñA QUAN HÖ TRUNG T¢M Vµ NGO¹I VI TR£N CÊP §é KH¤NG GIAN V¡N HO¸ NGUYÔN V¡N D¢N(*) ãi ®Õn quan hÖ trung t©m vµ ngo¹i tr−ng bëi c¸c ®Æc ®iÓm tù nhiªn nh− ®Êt N vi vÒ ph−¬ng diÖn v¨n ho¸ tr−íc hÕt lµ nãi ®Õn quan hÖ trong kh«ng gian ®ai, ®Þa h×nh, khÝ hËu, hÖ sinh th¸i. (*) Nghiªn cøu kh«ng gian tù nhiªn lµ v¨n ho¸. §©y lµ m«i tr−êng mµ sù t¸c mét trong nh÷ng nhiÖm vô ®Çu tiªn ®Ó ®éng qua l¹i gi÷a trung t©m vµ ngo¹i vi phôc vô cuéc sèng con ng−êi. §Æc biÖt, ®−îc thÓ hiÖn râ nhÊt. Mèi quan hÖ nµy khi kh«ng gian cã yÕu tè con ng−êi x· kh«ng ph¶i lóc nµo còng diÔn ra thuËn héi, th× nã trë thµnh mét ®èi t−îng phøc lîi cho sù ph¸t triÓn. VÊn ®Ò lµ quan t¹p h¬n rÊt nhiÒu so víi kh«ng gian tù niÖm kh«ng gian v¨n ho¸ nh− thÕ nµo nhiªn. V× thÕ, nhµ khoa häc ng−êi Ph¸p vµ nh×n nhËn nã tõ quan ®iÓm g×. HiÓu Henri Lefebvre ®· nãi ®Õn viÖc ph¶i x©y râ mèi quan hÖ gi÷a trung t©m vµ ngo¹i dùng mét khoa häc mµ «ng gäi lµ khoa vi trong kh«ng gian v¨n ho¸ sÏ gióp ta häc kh«ng gian (tiÕng Ph¸p: “la science gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn vµ nh÷ng de l’espace”; tiÕng Anh: “the science of xung ®ét kh¶ dÜ gi÷a hai ph¹m trï nµy. space”). Theo «ng, ®èi t−îng cña khoa §ã chÝnh lµ ®iÒu quan träng cña mèi häc nµy chÝnh lµ kh«ng gian x· héi. §©y quan hÖ gi÷a trung t©m vµ ngo¹i vi, ®Æc lµ mét ngµnh khoa häc nghiªn cøu c¸c biÖt lµ trong lÜnh vùc v¨n ho¸. Song, ®Ó mèi quan hÖ x· héi trong kh«ng gian hiÓu b¶n chÊt vµ ®Æc tr−ng cña kh«ng chø kh«ng ph¶i lµ ngµnh khoa häc gian v¨n ho¸, chóng ta cÇn xem xÐt nã chinh phôc vò trô ngµy nay. Ngµnh trong kh«ng gian tù nhiªn vµ kh«ng khoa häc nµy sÏ tr¶ lêi cho chóng ta gian x· héi. nh÷ng c©u hái: Kh«ng gian x· héi lµ g×? Nã kh¸c biÖt víi kh«ng gian tù nhiªn 1. Kh«ng gian tù nhiªn nh− thÕ nµo? Con ng−êi t¹o ra kh«ng Kh«ng gian tù nhiªn bao gåm: gian x· héi ra sao?. ë ®©y, khi nghiªn Kh«ng gian
