Bài viết trình bày văn hóa dân chủ, dân chủ công xã và dân chủ làng xã, dân chủ hay thiếu dân chủ; di sản thiếu dân chủ, phản dân chủ của nền dân chủ làng xã nói riêng và của toàn bộ xã hội Việt nam truyền thống nói chung lại đè nặng lên xã hội hiện đại. | Di sản truyền thống: Dân chủ hay thiếu dân chủ DI S¶N TRUYÒN THèNG: D¢N CHñ HAY THIÕU D¢N CHñ Hå SÜ Quý(*) “Nh©n quyÒn, tù do, d©n chñ lµ xu h−íng kh«ng thÓ ®¶o ng−îc vµ lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña x· héi loµi ng−êi. ViÖt Nam kh«ng ph¶i ngo¹i lÖ”(**) - NguyÔn TÊn Dòng V iÖt Nam cã chiÒu dµi lÞch sö hµng ngh×n n¨m. Qu¸ tr×nh dùng n−íc vµ gi÷ n−íc gian khã víi c¸c cuéc kh¸ng nhiªn trong thùc hµnh d©n chñ cña céng ®ång. (*) Thãi quen vµ tr×nh ®é thuÇn thôc chiÕn chèng ngo¹i x©m, më mang bê câi, ®ã ®−îc thÓ hiÖn trong c¸c quan niÖm chinh phôc ®¹i d−¬ng ®Ó ph¸t triÓn ®Êt vµ ý kiÕn, c¸c th¸i ®é vµ c¸ch øng xö n−íc ®· ®Ó l¹i cho c¸c thÕ hÖ sau mét di cña c¸c thµnh viªn céng ®ång ®èi víi hÖ s¶n v¨n hãa ®a d¹ng, nh©n v¨n vµ kh¸ thèng quyÒn lùc, kÓ c¶ thÕ quyÒn vµ ®Ëm b¶n s¾c. V¨n hãa ViÖt Nam, do vËy, thÇn quyÒn, ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh trªn nhiÒu b×nh diÖn rÊt xøng ®¸ng ®−îc mang tÝnh céng ®ång, ®èi víi b¶n th©n ngîi ca vµ tù hµo. Tuy thÕ, trong suèt quan hÖ céng ®ång vµ ®èi víi c¸c thµnh chiÒu dµi lÞch sö Êy, cã mét lo¹i v¨n hãa viªn kh¸c. (**) mµ nÕu chän ra c¸c vÝ dô ®Ó chøng minh §ã lµ nh÷ng gi¸ trÞ vµ ph−¬ng thøc r»ng ViÖt Nam ®· Ýt nhiÒu cã tõ trong øng xö, nh÷ng khu«n mÉu vµ chuÈn truyÒn thèng th× còng cã thÓ chän ®−îc - mùc giao tiÕp. cña céng ®ång vµ cña v¨n hãa d©n chñ. Nh−ng sÏ lµ ®i qu¸ xa c¸c thµnh viªn x· héi ®èi víi trËt tù c¸c nÕu nãi v¨n hãa d©n chñ ë x· héi ViÖt giai tÇng x· héi, c¸c thiÕt chÕ tæ chøc x· Nam truyÒn thèng ®· ®ñ ®Ó ®ãng vai trß héi, c¸c quan hÖ x· héi, c¸c quan hÖ t©m lµ ®iÒu kiÖn, lµ tiÒn ®Ò ®Ó x©y dùng nÒn linh, tÝn ng−ìng. Thãi quen t«n träng d©n chñ hiÖn ®¹i, hoÆc còng lµ qu¸ ®µ hay xem th−êng ý kiÕn ng−êi kh¸c; tËp nÕu ai ®ã c¶m thÊy tù hµo vÒ v¨n hãa qu¸n cã hay kh«ng cã th¶o luËn céng d©n chñ truyÒn thèng ë ViÖt Nam. ®ång tr−íc vµ sau khi ra quyÕt ®Þnh; I. V¨n hãa d©n chñ th¸i ®é vµ hµnh vi biÓu thÞ viÖc chÊp 1. Tr−íc hÕt, kh«ng thÓ kh«ng nãi hµnh hay ph¶n kh¸ng quyÕt .
