Lý thuyết phê phán xã hội được khởi đầu bởi nhà triết học và xã hội nổi tiếng người Đức J. Habermasj khi ông phục hồi dự án trước đây của trường phái Frankfurt dựa trên lý luận về hành vi giao tiếp. Hiện nay lúy thuyết phê phán xã hội vẫn đang giữ một vị trí quan trong trong triết học Phương Tây. | Về “lý thuyết phê phán” xã hội của trường phái Frankfurt trong ba thập niên cuối thế kỷ XX VÒ “Lý THUYÕT PH£ PH¸N” X· HéI CñA TR¦êNG PH¸I FRANKFURT TRONG BA THËP NI£N CUèI THÕ Kû XX NguyÔn ChÝ HiÕu(*) “Lý thuyÕt phª ph¸n”(*) x· héi ®−îc chñ nghÜa hËu hiÖn ®¹i, thÓ hiÖn lµ mét khëi ®Çu bëi nhµ triÕt häc vµ x· héi häc chiÕn l−îc x¸c ®Þnh trong x©y dùng lý næi tiÕng ng−êi §øc, J. Habermas khi luËn vÒ nh÷ng thùc t¹i cña thÕ giíi «ng phôc håi dù ¸n tr−íc ®©y cña tr−êng ®ang ®æi thay. Nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña ph¸i Frankfurt dùa trªn lý luËn vÒ chiÕn l−îc nµy lµ: 1) xÐt l¹i vµ phª hµnh vi giao tiÕp [Xem thªm 4]. HiÖn ph¸n mét c¸ch néi t¹i thêi hiÖn ®¹i nay, “lý thuyÕt phª ph¸n” x· héi vÉn (modernity) dùa trªn c¬ së v¹ch ra cÊu ®ang gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong tróc phøc t¹p cña nã vµ chØ ra “trß triÕt häc x· héi ph−¬ng T©y. ch¬i” cña tù do vµ cña thèng trÞ d−íi Vµo nöa sau nh÷ng n¨m 80-90 cña c¸c h×nh thøc sinh ho¹t x· héi vµ t− thÕ kû XX, ngoµi J. Habermas, cßn cã A. duy hiÖn ®¹i; 2) h×nh thµnh “suy lý” kÕt Wellmer, A. Honneth, T. Mackarti, Sh. hîp khai s¸ng triÕt häc víi nghiªn cøu Benhabib, K. Kelhun, N. Frezer, . lµ x· héi liªn ngµnh; vµ 3) x©y dùng tri nh÷ng ®¹i diÖn tiªu biÓu cña trµo l−u t− thøc vÒ lÜnh vùc chÝnh trÞ.(*)C¸c ®¹i t−ëng nµy vµ hä cè g¾ng tiÕp tôc ph¸t diÖn cña “lý thuyÕt phª ph¸n” còng triÓn “lý thuyÕt phª ph¸n” cho phï hîp kh¶o cøu c¸ch m¹ng khoa häc-kü thuËt víi nh÷ng ®iÒu kiÖn x· héi míi. Nèi tiÕp trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa t− b¶n ®éc c¸c ®Þnh h−íng triÕt häc x· héi c¬ b¶n quyÒn nhµ n−íc. cña tr−êng ph¸i Frankfurt, lý thuyÕt J. Habermas nç lùc x©y dùng lý phª ph¸n x· héi hiÖn ®¹i vÉn lµ mét thuyÕt “giao tiÕp”, cã nhiÖm vô minh trµo l−u t− t−ëng ®éc ®¸o. Nã xuÊt hiÖn biÖn vÒ mÆt triÕt häc cho thùc tiÔn cña trong bèi c¶nh tranh luËn vÒ khñng c¸c c¶i c¸ch d©n chñ x· héi. Cïng quan ho¶ng cña tÝnh duy lý triÕt häc vµ vÒ ®iÓm víi H. Marcuse, «ng nhÊn m¹nh r»ng, víi t− c¸ch s¶n phÈm cña x· héi t− s¶n,
