Bài viết nghiên cứu và tìm hiểu một số kiểu nhân vật thường thấy trong trường ca Việt Nam hiện đại; nhân vật lãnh tụ; nhân vật lịch sử các nhân; nhân vật vô danh tập thể; nhân vật vô danh cá nhân. | Nhân vật trong trường ca Việt Nam hiện đại Nh©n vËt trong tr−êng ca ViÖt Nam hiÖn ®¹i nguyÔn thÞ hËu(*) Theo quan ®iÓm cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu, nh©n vËt lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cña thi ph¸p t¸c phÈm, còng cã nghÜa lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cña h×nh thøc nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. Nghiªn cøu nh©n vËt chÝnh lµ nghiªn cøu thi ph¸p häc ®èi víi t¸c phÈm v¨n häc (xem: 1, ; 2), vµ khi bµn ®Õn c¸c yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt cña t¸c phÈm, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng bµn ®Õn yÕu tè nh©n vËt. Trong bµi viÕt nµy, t¸c gi¶ t×m hiÓu mét sè kiÓu nh©n vËt th−êng thÊy trong tr−êng ca ViÖt Nam hiÖn ®¹i. T r−êng ca th−êng ®−îc dïng ®Ó gäi c¸c t¸c phÈm sö thi cæ ®¹i vµ trung ®¹i, khuyÕt danh hoÆc cã tªn t¸c gi¶. 1. Nh©n vËt l·nh tô(*) Trªn thÕ giíi, nh÷ng tr−êng hîp viÕt tr−êng ca ca ngîi c¸c nh©n vËt l·nh tô Víi t− c¸ch mét thÓ lo¹i tæng hîp, tr÷ hay thñ lÜnh kh«ng ph¶i lµ hiÕm. t×nh-tù sù, hoµnh tr¸ng, cho phÐp kÕt Maiakovski ®· cã mét b¶n tr−êng ca næi hîp nh÷ng chÊn ®éng lín, nh÷ng xóc tiÕng Vladimir Ilich Lenin (xem: 4). c¶m trÇm s©u vµ nh÷ng quan niÖm vÒ ë ViÖt Nam, h×nh t−îng B¸c Hå ®· lÞch sö, tr−êng ca chiÕm ®−îc vÞ trÝ nhÊt ®−îc v¨n häc-nghÖ thuËt lÊy lµm mét ®Þnh trong thi ca thÕ giíi (3, ). trong nh÷ng chñ ®Ò chÝnh cho s¸ng t¸c. Tr−êng ca hiÖn ®¹i cã xu h−íng thiªn vÒ B¸c ®· ®i vµo héi ho¹, vµo ®iªu kh¾c, cã chÊt tr÷ t×nh, nh−ng, víi sù kÕ thõa mÆt trong ®iÖn ¶nh, nhiÕp ¶nh, trong truyÒn thèng sö thi cæ-trung ®¹i vµ kÕ nh¹c, trong kÞch, trong tiÓu thuyÕt, thõa truyÖn th¬, trong tr−êng ca hiÖn trong th¬ vµ c¶ trong tr−êng ca. Vµ mét ®¹i vÉn lu«n tån t¹i h×nh bãng nh©n vËt. trong nh÷ng thÓ lo¹i th¬ ca dµnh cho B¸c Vµ víi t− c¸ch lµ mét lo¹i “tiÓu thuyÕt mét dung l−îng lín lµ tr−êng ca. VÝ dô cña th¬”, nh©n vËt cña tr−êng ca còng nh−: Tè H÷u víi Theo ch©n B¸c (1970), hiÖn ra v« cïng ®a d¹ng vµ phong phó. Lª Huy Quang víi Hå ChÝ Minh (viÕt Nã lµm cho tr−êng ca kh¸c biÖt h¼n víi n¨m 1969-1970, in n¨m1990), Lª .
