U mô đệm đường tiêu hóa (Gastrointestinal Stromal Tumors hay GIST) là loại ung thư ít gặp ở đường tiêu hóa. Từ đó các nhà khoa học cho rằng GIST khởi từ tế bào Cajal tức tế bào thần kinh nội tại trong thành ống tiêu hóa (trong tùng thần kinh Auerbach điều khiển nhu động ruột) có cả 2 cấu trúc vừa cơ trơn vừa thần kinh. | U mô đệm đường tiêu hóa – chẩn đoán và điều trị cập nhật năm 2015 Tổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Số 5 * 2015 U MÔ ĐỆM ĐƯỜNG TIÊU HÓA – CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ CẬP NHẬT NĂM 2015 Hứa Thị Ngọc Hà*, Ngô Quốc Đạt*, Nguyễn Thúy Oanh**, Lê Quang Nhân***, Lê Quang Nghĩa**** ĐỊNH NGHĨA GIST Năm 1983 các tác giả Mazur và Clark, rồi năm 1984 Schaldenbrand và Appleman lần đầu U mô đệm đường tiêu hóa (Gastrointestinal tiên đặt tên là “stromal tumor”. Tuy nhiên quan Stromal Tumors hay GIST) là loại ung thư ít gặp điểm này cũng bị lu mờ. ở đường tiêu hóa. GIST khởi từ tế bào Cajal trong tùng thần kinh Auerbach (điều khiển nhu Năm 1989, u được gọi là u có gốc thần kinh động ruột) do Santiago Ramon y Cajal đề nghị Gastrointestinal Autonomic Nerve Tumor năm 1983(33). (GANT) hay “plexosarcoma”. Lúc này trong y văn có rất nhiều lẫn lộn về GIST. LỊCH SỬ VỀ GIST Năm 1994, người ta thấy GANT dương tính U mô đệm đường tiêu hóa lúc đầu theo quan với dấu ấn CD34. Đây là dấu ấn đầu tiên cho điểm của Stout và cộng sự nêu ra năm 1940 được GIST trong giữa thập niên 1990. Từ đó các nhà gọi là u tế bào cơ trơn như leiomyoma, khoa học cho rằng GIST khởi từ tế bào Cajal tức leiomyoblastoma hay leiomyosarcoma. Quan tế bào thần kinh nội tại trong thành ống tiêu hóa điểm này được chấp nhận rộng rãi nhưng đến (trong tùng thần kinh Auerbach điều khiển nhu thập niên 1970, nhờ có kính hiển vi điện tử các động ruột) (hình 1) có cả 2 cấu trúc vừa cơ trơn nhà khoa học thấy điều này không đúng nữa. vừa thần kinh. Cùng thời gian này các nhà khoa Năm 1980, nhờ hóa mô miễn dịch người ta học thấy tế bào Cajal được điều khiển bởi tế bào thấy u không có nguồn gốc từ tế bào cơ trơn mà gốc (Stem cell) qua trung gian thụ thể KIT là từ tế bào mô đệm kẽ Cajal trong thành ống kinases. Tuy nhiên vẫn còn mơ hồ về quan điểm. tiêu hóa(41). Hình 1. Tế bào Cajal. Hình 1. Tùng thần kinh Auerbach (có thần kinh trực và đối giai cảm nằm giữa lớp cơ) và Meisner .
