Bài viết phân tích những chuyển đổi trong văn học hiện nay nhằm tìm đến xu thế phát triển của văn học trước các yêu cầu mới của giao lưu và hội nhập trong kỷ nguyên toàn cầu hóa. | Khát vọng đổi mới và nơi đâu là đích đến? Kh¸t väng ®æi míi vµ n¬i ®©u lµ ®Ých ®Õn ? Phong Lª(*) Ngµy 16/6/2008, Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh TW §¶ng (khãa X) ®· ban hµnh NghÞ quyÕt 23-NQTW vÒ “TiÕp tôc x©y dùng vµ ph¸t triÓn v¨n häc – nghÖ thuËt trong thêi kú míi”. Néi dung bµi viÕt tËp trung ph©n tÝch nh÷ng chuyÓn ®æi trong v¨n häc h«m nay nh»m t×m ®Õn xu thÕ ph¸t triÓn (hoÆc ®Ých ®Õn) cña v¨n häc tr−íc c¸c yªu cÇu míi cña giao l−u vµ héi nhËp, trong kû nguyªn toµn cÇu hãa. ch÷” chø kh«ng ph¶i lµ ch÷. ViÕt theo C ã lÏ, h¬n bÊt cø giai ®o¹n nµo tr−íc ®©y, kÓ tõ sau 1945, ph¶i cho ®Õn b©y giê, nhu cÇu ®æi míi c¸ch viÕt (c¶ dßng suy t−ëng – mµ suy t−ëng th× bao giê mµ ch¼ng bÒ bén, rèi r¾m, chuyÖn nä trong s¸ng t¸c vµ lý luËn – phª b×nh) xä chuyÖn kia. ViÕt theo lèi ph©n míi næi lªn riÕt rãng nh− vËy, tr−íc hÕt m¶nh, rêi r¹c vµ lén xén mét c¸ch cã do chÝnh nhu cÇu cña ®êi sèng, vµ mÆt chñ ý – bëi cuéc sèng vèn lµ thÕ, nµo cã kh¸c còng cã phÇn do sù tiÕp xóc b−íc líp lang g× ®©u! HÕt thêi råi lèi viÕt dµi ®Çu víi nh÷ng g× ®· diÔn ra ë ngoµi theo lèi “®¹i tù sù” cña chñ nghÜa hiÖn “phe”, ®ã lµ c¸c trµo l−u HiÖn ®¹i hoÆc thùc vµ l·ng m¹n cæ ®iÓn, ®Ó chØ viÕt HËu hiÖn ®¹i ë ph−¬ng T©y, mµ cho ®Õn ng¾n theo lèi “tiÓu tù sù”, h−íng vÒ c¸c b©y giê ta míi cã hoµn c¶nh vµ cã nhu khu vùc riªng t−, c¸c uÈn khóc cña néi cÇu tiÕp xóc. Vµ dÉu nhu cÇu ®æi míi t©m, c¸c dån nÐn hoÆc bu«ng th¶ cña c¸ch viÕt chØ diÔn ra ë mét sè ch−a tiÒm thøc, dôc tÝnh.(*)Kh«ng cÇn hoÆc nhiÒu l¾m t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm, còng ®· kh«ng cßn nh©n vËt theo lèi cã thÓ h×nh thÊy ngæn ngang bao thö nghiÖm, víi dung hoÆc “sê mã” vÒ nã nh− kiÓu nh©n nh÷ng thµnh c«ng hoÆc ch−a, vµ th−êng vËt cña Balzac hoÆc G. Flaubert, mµ lµ g©y ph©n rÏ trong tiÕp nhËn cña theo lèi biÓu t−îng hoÆc chØ cÇn mét ký ng−êi ®äc. §ã lµ: ViÕt kh«ng cÇn cèt hiÖu. H−íng vµo tiÒm thøc, hoÆc dßng ý truyÖn, bëi cèt truyÖn lµ sù ¨n theo nÕp thøc thay cho kÓ, t¶ dÉn truyÖn ë ng«i cò,
